عبدالحسین شیروی - استاد دانشکده حقوق پردیس قم دانشگاه تهران
مرتضی محمدی - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی پردیس قم دانشگاه تهران

تجارت الکترونیکی به سرعت در حال توسعه است. در این میان، تشکیل قراردادهای الکترونیکی توسط سیستم اتوماتیک و خودمختار توجه بسیاری از نویسندگان حقوقی و تنظیم کنندگان کنوانسیون های بین المللی را به خود جلب کرده است. این سیستم قادر است بدون دخالت و مشارکت شخص انسانی و صرفا بر اساس دانش و هوش تعبیه شده در درون خود نسبت به ایجاب و قبول و تعیین شرایط قرارداد اقدام کند. سوال اساسی که از جهت حقوقی مطرح می شود این است که، آیا بر اساس مبانی حقوقی، قراردادهای منعقده توسط چنین سیستمی صحیح تلقی می شود. در سیستم های حقوقی دنیا نسبت به توجیه انعقاد قرارداد توسط سیستم هوشمند، نظرات و راه حل های متعددی مطرح شده است که در این مقاله به اختصار بیان می شود. سپس صحت تشکیل قراردادهای الکترونیکی به نحو خودمختار از منظر حقوق ایران و بر اساس قانون تجارت الکترونیکی سال ۱۳۸۲ و مبانی فقهی آن مورد بحث قرار می گیرد. نهایتا، صحت و الزام آور بودن چنین قراردادهایی از دیدگاه حقوق و مبانی فقهی مورد بررسی قرار می گیرد.

قرارداد الکترونیکی, نمایندگی هوشمند, تشکیل قرارداد, شخصیت حقوقی, قانون تجارت الکترونیکی