مصطفی محقق داماد - استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی
اسماعیل نعمت اللهی - دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس

مقاله حاضر در چهار گفتار به بررسی عهدی و تملیکی بودن عقد اجاره اشخاص در فقه شیعه و حقوق ایران می پردازد. بدین منظور، ابتدا مفهوم عقد عهدی و تملیکی در فقه شیعه و حقوق ایران مطالعه می شود تا زمینه مباحث بعدی فراهم گردد. در گفتار دوم، وضعیت اجاره اشخاص از لحاظ این تقسیم بندی توضیح داده می شود. نظریه قاطع فقهای شیعه و به تبع، موضع قانون مدنی ایران بر تملیکی بودن اجاره اشخاص استوار است. از این رو، گفتار سوم به مقایسه آثار دو نظریه تملیکی و عهدی بودن اجاره اشخاص، و گفتار چهارم، به بررسی موارد التزام و عدم التزام فقها به نظریه تملیکی بودن اختصاص دارد. در آخر، پس از بیان مفهوم مال و ملک، تلاش می شود نظریه تملیکی بودن اجاره اشخاص توجیه شود. 

عقد عهدی, عقد تملیکی, اجاره اشخاص, حق عینی, حق دینی