احسان ثریا - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
غلامرضا گوهری - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.
علیرضا مطلبی آذر - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
سعیده علیزاده سالطه - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

کشت بافت گیاهی یکی از مهم­ترین تکنیک­ها در راستای تولید صنعتی متابولیت­های ثانویه می باشد. سلول های گیاهی یک منبع مناسب و مهم برای تولید انواع متابولیت­های ثانویه با ارزش است. بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) یکی از گیاهان دارویی مهم بوده و با داشتن  متابولیت­های ثانویه متنوع در درمان و تسکین ناراحتی­های قلبی، عصبی و گوارشی و بویژه تقویت حافظه و درمان آلزایمر کاربرد دارد. در پژوهش حاضر تاثیر غلظت­های مختلف نانواکسید روی (۰، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ میلی گرم در لیتر) بر مراحل ضدعفونی و زنده­مانی گیاهچه­های بادرنجبویه بررسی گردید. همچنین به منظور بررسی اثر نانوذرات اکسید روی بر مراحل استقرار و پرآوری، گیاهچه های بادرنجبویه در محیط­های کشت موراشیک اسکوگ­ حاوی نانوذرات اکسید روی در چهار غلظت­ مختلف (صفر، ۲۵، ۵۰ و ۷۵ میلی­گرم در لیتر) کشت شدند. بر اساس نتایج بدست آمده از این پژوهش کاربرد ۲۰۰ میلی­گرم در لیتر باعث کاهش معنی­دار آلودگی­های باکتریایی و قارچی شد و تعداد گیاهچه­های سالم در مقایسه با سایر تیمار­ها بیشتر بود. همچنین بر اساس نتایج آزمایش دوم، با افزایش غلظت نانو ذرات اکسید روی میزان رشد و پرآوری کاهش پیدا کرد. از میان غلظت­های مختلف نانوذرات، غلظت­های ۲۵ میلی­گرم بر لیتر نانو اکسید روی بیشترین تاثیر در افزایش معنی­دار میزان کلروفیل و غلظت­های ۲۵ و۵۰ میلی­گرم بر لیتر بیشترین تاثیر را در افزایش کاروتنوئیدها داشت. طبق نتایج بدست آمده در این تحقیق کاربرد نانوذرات اکسید روی با کمترین غلظت (۲۵ میلی­گرم بر لیتر)­، باعث افزایش جذب آب و املاح معدنی شده و در نهایت منجر به افزایش رشد و پرآوری گیاهچه­های بادرنجبویه گردید.

آلودگی, بادرنجبویه, نانوذره, کلروفیل, عنصر روی