علی اکبر بابایی - عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
محمد علی مروجی طبسی - پژوهشگر

یکی از منابع مهم تفسیر قرآن، روایات معصومان: است. با توجه به وقوع جعل در میان برخی روایات، درباره لزوم اعتبارسنجی روایات منقول از ایشان:، اختلافی نیست، اما در اعتبارسنجی آن روایات و نتایج آن ناهمسانی فاحشی است. برخی با پذیرش سهلگیرانه، روایات نامقبول را مستند تفسیر قرار دادهاند و برخی با رد شتابزده، روایات تفسیری فراوانی را از گردونه اعتبار بیرون راندهاند. آسیبهای بسیاری که در اعتبارسنجی آن روایات رخ داده، ناشی از مبانی سستبنیاد برخی حدیثپژوهان است. این مقاله در صدد آسیبشناسی مبانی اعتبارسنجی روایات تفسیری برآمده و به تبیین آنها پرداخته است که عبارتاند از: ۱. قطعیالصدور پنداری همه روایات منقول از منابع پیشین، ۲. انگاره تنافی غلو و وثاقت، ۳. انگاره تلازم غلو راوی و برساختگی روایاتش، ۴. مشروط دانستن صحت روایات تفسیری به بودن مضمون آنها در قرآن، ۵. انحصارپنداری اعتبار خبر واحد به وثاقت مخبری، ۶. مشروط دانستن صحت روایات تاویلی به مطابقت با سیاق.  

اعتبارسنجی, غلو, مجعول, وثاقت, کتب اربعه