شادی نفیسی - دانشگاه تهران
منصوره السادات خاتمی - دانشکده الهیات دانشگاه تهران

به نظر اجماع اهلسنت سوره اللیل به سبب انفاق ابوبکر در مکه نازل شده است؛ اما روایات تفاسیر شیعی ماجرای انفاق ابودحداح در مدینه را ذیل آیات این سوره میآورد. در این مجال عدم قطعیت مکی بودن سوره اللیل پس از بررسی روایات ترتیب نزول و خصائص سور مکی و مدنی گزارش میشود و با تدقیق در منابع رجالی و تاریخی درمی یابیم که ابودحداح با ثابت بن دحداح متفاوت است. ابودحداح میتواند با توجه به شواهدی همچون شعر سفیان بن مصعب ثوری (از اصحاب راستین امام صادق علیه السلام)، معنای لغوی ابودحداح، سیاق آیات دیگر سوره، آیات انفاق در قرآن و سابقه جعل فضایل علی علیه السلام برای سایرین، شخص امام علی  علیه السلام باشد.

ابودحداح, روایات تفسیری سوره اللیل, ثابت بن دحداح, مدنی بودن سوره اللیل