معناشناسی و موارد کاربرد واژه «تاویل» در روایات / حسین مظفری

مساله اصلی این مقاله، بررسی کاربردهای واژه «تاویل» در روایات اهل بیت: است و از باب مقدمه و برای تسهیل در مقایسه اصطلاحات مختلف این واژه، معنای لغوی آن و همچنین معانی اصطلاحی آن در تفسیر، کلام و عرفان نیز مورد توجه قرار گرفته است. روش مورد استفاده در آن، توصیفی – تحلیلی است و هدف، رهیابی به معانی دقیق واژگان قرآنی و روایی. «تاویل» در روایات به معنای رویا، برخی از افعال همچون نماز و ... و همچنین درباره قرآن به کار رفته است. از جمله یافتههای مهم این پژوهش آن است که اولا واژه «تاویل» در روایات، در بسیاری از موارد، در برابر «تنزیل» استفاده میشود؛ ثانیا هرگز به معنای «معنای مخالف ظاهر» - که در السنه متاخران شیوع یافته - استفاده نشده است؛ ثالثا «معانی باطنی آیات» و همچنین «مصادیق دیگری غیر از مصادیق شان نزولی» از جمله مهمترین کاربردهای روایی واژه «تاویل» محسوب میشوند.

Keywords:

تاویل , تفسیر , تنزیل , جری و تطبیق