امین دائی زاده جلودار دائی زاده جلودار - دانش آموخته ی دکترای جامعه شناسی ومدرس دانشگاه فرهنگیان مازندران

بر نهاد اصلی این مقاله بررسی زمینه ها و عوامل  سیاسی موثر بر ساخت یابی هویت ایرانی - اسلامی  به روش کیفی و توصیفی است. پیدایش واحدهای سیاسی جدید تحت عنوان «دولت - ملت»، موجب شکل­گیری مفهوم جدیدی از هویت جمعی، تحت عنوان هویت ملی شد. هویت ملی ایران نیز یک برساخته اجتماعی و محصول مهندسی سیاسی -اجتماعی است، اما این مهندسی نه محصول دوره کنونی بلکه پیامد جریانات سیاسی- اجتماعی و فرهنگی دوره­های تاریخی پیش و پس از ورود اسلام است.  این مقاله به زمینه­های  شکل گیری و تاثیر گذاری چهار جنبش (تنباکو، مشروطه، ملی شدن نفت و پانزده خرداد) ونهادهای مدنی  بر هویت ایرانی – اسلامی پرداخته است. این جریانات که از ویژگی های قیام شیعی  و رهبری فرهمندی برخودار بوده با اعلام فتوا وحکم جهاد چه در دوران نهفتگی جنبش و نهادهای مدنی چه در دوره­ی آشکار فعالیت به بسیج توده­ای پرداختند. در نتیجه این جریان ها   باعث خودآگاهی،استقلال و مبارزه علیه استبداد داخلی و استعمار خارجی شده  و با شعار بازگشت به خویشتن و تاکید بر حفظ میراث و فرهنگ خودی ضمن احیای تفکر و اندیشه اسلامی در سال(۱۳۵۷) با پیروزی انقلاب اسلامی، هویت اسلامی­­- ایرانی را به جهانیان اثبات نموده است.

هویت ملی, جنبش اجتماعی, جنبش ایرانی, نهاد مدنی, هویت ایرانی– اسلامی