گونه شناسی بازدیدکنندگان مناطق جنگی ایران و نقش آن در انتقال فرهنگ پایداری دفاع مقدس

جمهوری اسلامی ایران، پس از تجاوز رژیم بعثی عراق، در سال ۱۳۵۹ درگیر جنگی طولانی شد. این دفاع مقدس، علاوه بر آثار و برکات بیرونی، دستاوردهایی نیز درون نظام اسلامی بر جای گذاشته است. تبیین دستاوردهای فرهنگی این دفاع مقدس از ضروریاتی است که می تواند بنمایه تعیین کننده استراتژی حرکت و روند آتی انقلاب تلقی شود. یکی از اثربخشترین روشهای آشناسازی جوانان نسل سوم انقلاب با دستاوردهای جنگ تحمیلی و ترویج فرهنگ پایداری دفاع مقدس، حضور آنان در مناطق عملیاتی هشت سال دفاع مقدس، مشاهده آثار به جای مانده از آن دوران از نزدیک، و درک فضای معنوی این مناطق است. به استناد ارقام موجود، اشتیاق جوانان به چنین سفرهایی، که در کشور ما «راهیان نور» و در ادبیات علمی «گردش گری مناطق جنگی» خوانده میشوند، در سالهای اخیر بیش از پیش افزایش یافته است. این مقاله، با هدف بررسی انگیزه گردش گران از سفر به مناطق جنگی و طبقه بندی آنان، به منظور کمک به انتقال فرهنگ پایداری تهیه شده است. اطلاعات لازم از منابع کتاب خانه ای، مصاحبه با کارشناسان، و پرسش نامه تکمیل شده بازدیدکنندگان به دست آمده است. جامعه آماری پژوهش شامل همه ایرانیانی است که از مناطق جنگی کشور بازدید کرده اند و به کمک روش نمونه گیری گلوله برفی ۱۵۲ نفر از آنان به منزله نمونه پرسش شدند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مهم ترین گروه بازدیدکنندگان مناطق جنگی ایران را گردش گران زیارتی ـ یادبودی و گردش گران فرهنگی ـ میراثی تشکیل می دهند. عمده این گردش گران با انگیزه های ملی و مذهبی به بازدید مناطق جنگی می روند و علاقه وافری به شنیدن رشادتهای جنگاوران و ناشنیدهها درباره آن دارند. نتایج این تحقیق می تواند در مدیریت گردش گران و برنامه ریزی برای ارتقای دستاوردهای فرهنگی و اجتماعی گردش گری جنگ، کاربرد داشته باشد.

Keywords:

فرهنگ پایداری , دفاع مقدس , بازدید از مناطق جنگی , گونه شناسی بازدیدکنندگان (visitors typology) , انگیزش , راهیان نور