رحمت پور - دانشجوی کارشناسی ارشد زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
زهره کریمی - استادیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
سهیلا کر - کارشناس ارشد، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

تیره پنیرک یکی از تیره های مهم گیاهان گلدار است که ازنظر اقتصادی و همچنین ازلحاظ دارویی به آن توجه شده است. در پژوهش حاضر تعداد ۹۶ صفت کمی و کیفی ریختی و تشریحی برگ، دمبرگ، ساقه و دانه برخی گونه های این تیره انتخاب و مقایسه شد. تحلیل خوشه ای WARD و PCA با استفاده از نرم افزار  Rانجام شد. نتایج نشان داد گونه های متعلق به سرده های Malva، Alcea و Abutilon در یک خوشه و نزدیک به گونه های سرده Hibiscus قرار می گیرند؛ ولی دو گونه Hibiscus esculentus و Gossypium hirsutum به طور جداگانه با آنها خوشه ایجاد می کنند. جدا قرار گرفتن این دو گونه از سایرین، مطابق با مطالعات پیشین بود. براساس نتایج مطالعه ریخت شناختی، گونه ها در فرم کلی برگ، شکل، ابعاد و تعداد قطعات پیش کاسه، ابعاد و شکل گل و گلبرگ ها، نوع میوه و گل آذین با هم تفاوت داشتند. حضور یا فقدان کرک پوششی و ترشحی و اندازه آنها، تنوع در وضعیت و نوع آرایش آوندها، وجود یا فقدان حفرات ترشحی در پارانشیم برگ یا دمبرگ و ساقه، از تفاوت های تشریحی بین گونه ها بود. بررسی دانه نشان داد شکل، سطح، کرک دار یا بدون کرک بودن strophiole و اندازهدانه از صفات مهم در تفکیک سرده ها و گونه ها هستند. به نظر می رسد تشکیل چنین گروههایی در تیره، نتیجه هموپلازی و سازش با محیط باشد. واژه های کلیدی: آنالیز خوشه ای، ریخت شناسی، ریزریخت شناسی، تیره پنیرک، سطح دانه.

آنالیز خوشه ای, ریخت شناسی, ریزریخت شناسی, تیره پنیرک, سطح دانه