محمد حسین اهتمام - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران
سیدعلی محمد میرمحمدی میبدی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران

چکیده الگوهای ریزریخت شناسی و تزئینات پوشش دانه در برخی از جنس ها، ارزش بسیاری در مطالعات سیستماتیک دارد. این مطالعه با هدف معرفی کاربرد این داده ها در کمک به شناسایی گونه های جنس ماشک (Vicia L.) انجام شد. صفات ریزریخت شناسی ۹۰ نمونه دانه مختلف از ۲۰ گونه جنس ماشک برای پاسخ به برخی از سوالات سیستماتیک این جنس مطالعه شد. ریخت شناسی سطح دانه گونه های این جنس با میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM) مقایسه شد. نتایج مشاهدات و تجزیه ها نشان داد ویژگی های تزئینات پوشش دانه در گونه های مختلف به صورت برجستگی از نوع Papillose و الگوی SEM آنها در داخل و بین نمونه ها ازلحاظ شکل، ارتفاع و نحوه به هم پیوستن برجستگی ها متنوع بوده است و می تواند در بازنگری دسته بندی جنس ماشک استفاده شود. براساس ویژگی های تزئینات پوشش دانه، گونه ها به چهار گروه گونه های تپه ماهوری با آرایش زگیلی، کله قندی از نوک قلل منشاگرفته، کله قندی از پایین تر از نوک قلل منشاگرفته و زگیل دار تقسیم شدند. این تجزیه ها ممکن است شواهد خوبی را از ارتباط نزدیک گونه های مختلف، میان مجموعه ای از گونه های این جنس فراهم کند و راهنمای مجمل دسته بندی واریته ها و معرفی واریته های زراعی باشد.  

واژه های کلیدی: پوشش دانه, ریز ریخت شناسی, سیستماتیک گیاهی, Vicia