محمدرضا اشرف زاده - استادیار گروه شیلات و محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

مدیریت و حفاظت از حیات وحش نیازمند داشتن تصویری جامع از تنوع و تغییرپذیری ژنتیکی در ساختارهای جغرافیایی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های گراز وحشی در ایران با استفاده از یک قطعه ۵۷۲ جفت بازی از ناحیه کنترل میتوکندریایی در نظر گرفته شد. به این منظور، تعداد ۲۹ نمونه متعلق به جنوب کشور توالی یابی شد؛ همچنین ۷۵ توالی دیگر که به مناطق مختلف ایران مربوط بودند از بانک ژن استخراج شدند. بر اساس تحلیل ها، چهار کلاد جهانی متعلق به گراز وحشی شامل کلادهای شرق نزدیک ۱ (NE۱)، شرق نزدیک ۲ (NE۲)، اروپایی و آسیایی در ایران حضور دارند و کلادهای اروپایی و NE۱ به ترتیب کمترین و بیشترین پراکنش را به خود اختصاص می دهند. حضور هم جای کلادها در مناطق مختلف کشور از مهم ترین جنبه های درخور توجه است. شمال غربی کشور منطقه تماس کلادهای اروپایی و آسیایی در نظر گرفته می شود. بر اساس یافته ها، تعداد ۲۰ هاپلوتایپ در ۱۰۴ توالی از ایران شناسایی شد. تنوع هاپلوتایپی و تنوع نوکلئوتیدی در نمونه های ایران به ترتیب حدود ۸۸۲/۰ (انحراف معیار= ۰۱۴/۰) و ۰۱۴۵/۰ (انحراف معیار= ۰۰۰۴۷/۰) محاسبه شد. بر اساس تحلیل AMOVA، اختلاف ژنتیکی بین کلادها (۸۴/۸۲ درصد) بیش از اختلاف ژنتیکی داخل این کلادها بود؛ علاوه بر این، نمایه FST نیز وجود ساختار ژنتیکی معناداری را بین کلادها تایید کرد. هیچ یک از نمایه های Fu’s FS و Tajima’s D، نشانه های مشخصی از وجود گسترش جمعیت شناختی ناگهانی در کلادهای گراز وحشی متعلق به ایران را تایید نکردند.

تغییرپذیری ژنتیکی, تحلیل واریانس مولکولی, تنوع هاپلوتایپی, Sus Scrofa