نیره اولنج - استادیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
علی سنبلی - دانشیار پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سیده باهره جوادی - پژوهشگر بخش تحقیقات رستنی ها، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران، ایران

دانه های گرده ۳۲ جمعیت مختلف از ۱۳ جنس موجود در قبیله بابونه در ایران (یک تا سه جمعیت از هر گونه) با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی مطالعه شدند. دانه های گرده تمام نمونه های بررسی شده، سه شیار - روزنه ای و از نظر شکل دانه گرده، ۵۵ درصد بیضی - دایره ای، ۲۲ درصد تقریبا بیضی، ۱۵ درصد دایره ای و ۸ درصد کشیده - دایره ای بودند. دانه گرده بیضی- دایره ای و دایره ای در تمام جنس های این قبیله مشاهده شد. دانه های گرده همه تاکسون ها دارای درپوش و سه شیار روزنه ای هستند. بر اساس بررسی تزیینات دانه گرده با میکروسکوپ الکترونی نگاره، به جز جنس Artemisia که دارای خارچه و فاقد منفذ است، سایر جنس ها دارای خار و منفذدار هستند. در دندروگرام حاصل از روش UPGMA بر اساس چهار صفت کمی و کیفی دانه گرده، دو خوشه عمده مشاهده شد: خوشه اول (A) شامل جمعیت های جنس Artemisia با تیپ گرده Artemisia و خوشه دوم (B) سایر آرایه ها با تیپ دانه گرده Anthemis بودند. در خوشه دوم (B)، آرایه های دارای دانه گرده بزرگ تر (طول قطبی ۶۴/۲۸ تا ۵/۳۲ میکرومتر و عرض استوایی ۶۵/۳۰ تا ۲/۳۳ میکرومتر) در زیرخوشه B-۱ و آرایه های دارای دانه گرده کوچک تر (طول قطبی ۶۹/۲۱ تا ۳۸/۳۰ میکرومتر و عرض استوایی ۲۹/۲۳ تا ۴/۳۲ میکرومتر) در زیرخوشه B-۲ قرار گرفتند. نتایج نشان دادند صفت های ریز ریخت شناسی دانه گرده در تعیین روابط خویشاوندی بین جنس های قبیله بابونه مفید هستند. همچنین نتایج نشان دادند با وجود ثابت بودن تیپ دانه گرده، صفت هایی مانند شکل و اندازه صفت های متمایزکننده جنس ها و دارای کاربرد تاکسونومیکی هستند.

Cota, قبیله بابونه, تاکسونومی عددی, ریخت شناسی گرده