بهنام حمزه - سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

منطقه حفاظت شده بیستون به مساحت ۸۲۱۰۰ هکتار در بخشی کوهستانی شامل پناهگاه حیات وحش به مساحت ۳۱۲۵۰ هکتار و منطقه حفاظت شده به مساحت ۵۰۸۵۰ هکتار در رشته کوه های زاگرس، میانه ضلع غربی ایران، استان کرمانشاه واقع است. منطقه حفاظت شده بیستون آشیان های اکولوژی کوچکی دارد که به علت تغییرات ارتفاع از سطح دریا، عوامل فیزیوگرافی، خرد اقلیم ها و انواع خاک، ایجاد شده اند و گیاهان مختلفی آن ها را اشغال کرده اند. در مجموع، ۳۷۵ گونه و واحدهای زیرگونه ای متعلق به ۲۲۰ جنس و ۵۰ تیره در منطقه حفاظت شده بیستون شناسایی شده است؛ از این تعداد، ۲ تیره با دو جنس و سه گونه به پتریدوفیت ها تعلق دارند و ۴۸ تیره به گیاهان گلدار متعلق هستند که شامل ۴۳ تیره دولپه ای و ۵ تیره تک لپه ای می شوند. مهم ترین تیره های گیاهی به ترتیب عبارتند از: Asteraceae، Poaceae، Papilionaceae، Apiaceae، Brassicaceae و Caryophyllaceae. جنس Astragalus بزرگ ترین جنس منطقه حفاظت شده بیستون را تشکیل می دهد. گیاهان تروفیت بیشترین میزان حضور را داشته و پس از آن ها، همی کریپتوفیت ها، ژئوفیت ها، کامفیت ها و فانروفیت ها قرار دارند. بیش از ۶۳ درصد گیاهان منطقه حفاظت شده بیستون را عناصر منحصر به ناحیه ایرانی - تورانی تشکیل می دهند که تعلق این منطقه را به ناحیه رویشی ایرانی - تورانی و بخش کوردو - زاگروزین نشان می دهد. پس از عناصر متعلق به ناحیه ایرانی - تورانی، با اختلاف زیاد عناصر دو یا چندناحیه ای بیشترین حضور را دارند. گونه های انحصاری ۳۵/۹ درصد فلور منطقه حفاظت شده را تشکیل می دهند. کشف گونه های جدید Astragalus ciceropsis، A. montis-parrowii و Onosma bisotunensis و گزارش گونه Crucianella macrostachyaدر سال های اخیر از منطقه حفاظت شده بیستون، ناشناخته بودن فلور و غنای گونه ای آن را نشان می دهد.

ایران, پراکنش جغرافیایی, زاگرس, شکل زیستی, فلور, منطقه حفاظت شده بیستون