سیده رحیمه یاوری نیک - گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
مسلم اکبری نیا - گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
حبیب زارع - باغ گیاه شناسی شمال کشور، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، نوشهر، ایران

در پژوهش حاضر، ضمن شناسایی خزه های پوست نشین روی درختان انجیلی، تغییرات غنای گونه ای و درصد پوشش آنها با تغییر ارتفاعات مختلف روی تنه و دو جهت جغرافیایی در جنگل های جلگه ای و حفاظت شده دانشگاه تربیت مدرس در شرق شهرستان نور بررسی شد. در این رابطه، تعداد ۲۰ پایه از درختان انجیلی با قطر بیش از ۴۰ سانتی متر به طور تصادفی در منطقه انتخاب شد. نمونه برداری و ثبت مشخصات پوشش خزه ای روی پوست درختان با برداشت از سطح قاب های مستطیلی به ابعاد ۳۰×۴۰ سانتی متر در دو جهت شمالی و جنوبی و در چهار طبقه ارتفاعی واقع در ارتفاع ۰-۱۶۰ سانتی متری از تنه درختان انجام شد. نتایج مطالعات تاکسونومیک خزه ها نمایانگر حضور ۱۷ گونه خزه روی درختان انجیلی بود که در این میان، گونه انحصاری Palamocladium euchloron بالاترین میانگین درصد پوشش را داشت. در این رابطه، سهم تیره Brachytheciaceae با ۷ گونه بیشتر بود. همچنین، نتایج نشان داد که میزان غنا و درصد پوشش خزه ها در جهت شمالی و در قسمت های پایین درخت بالاترین میانگین را در بر داشته است که دلیل عمده آن را می توان فراوانی رطوبت در جهت شمالی و در قسمت های پایین درخت نام برد. نتایج این تحقیق به خوبی نمایانگر ارتباط بین تغییرات توزیع و میزان فراوانی مهم ترین عناصر زیستی اکوسیستم های جنگلی شمال در رابطه با تغییر ارتفاع و جهت جغرافیایی تنه درختان است.

درخت انجیلی, جنگل جلگه ای, خزه های پوست نشین, درصد پوشش, غنای گونه ای