هجرانه عزیزی - گروه گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
مسعود شیدایی - گروه گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
مریم نوروزی - گروه باغبانی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، تهران، ایران

جنس Carduus L. یکی از جنس های متعلق به تیره گل آفتابگردان (Asteraceae) است که حدود ۹۰ گونه از آن در دنیا پراکنش دارد؛ اروپا، آسیا و آفریقا سه مرکز اصلی تنوع زیستی آن هستند؛ ۸ گونه از این جنس در ایران می روید و یک گونه از این جنس بوم زاد ایران است. پژوهش حاضر با هدف بررسی روابط بین گونه های این جنس در ایران، به ارزیابی ۴۵ صفت کمی و کیفی از بخش های رویشی و زایشی از ۳۷ واحد جمعیتی ۸ گونه جنس Carduus در نواحی مختلف ایران انجام شد. برای تعیین میزان قرابت گونه ها از روش تجزیه خوشه ای و رسته بندی بر اساس مولفه های اصلی (PCA) و (PCO) استفاده گردید. تحلیل آماری نشان داد صفاتی همچون: شکل کپه، طول کپه، طول خار انتهایی برگه، عرض برگه گریبان، تعداد ردیف های برگه گریبان، تعداد برگه های گریبان، طول گریبان، عرض گریبان، نسبت طول به عرض گریبان بیشترین نقش را در تنوع درون جنس دارند. بر اساس تحلیل آماری و صفات افتراقی کلید شناسایی برای اعضای این جنس در ایران ارایه شده است.

Carduus L, مورفومتری, تاکسونومی عددی, ایران