معصومه خداوردی - گروه زیست گیاهی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
محمدرضا دادپور - گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
سمیه نقی لو - گروه زیست گیاهی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
علی موافقی - گروه زیست گیاهی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

مطالعات مقایسه ای تکوین گل، صفات جدیدی را برای بررسی های تبارشناختی فراهم می آورد. چنین مطالعاتی در درک بهتر تکامل گل در زیرتیره های تیره باقلاییان مفید واقع شده است. با وجود این، اهمیت داده های تکوینی برای ارزیابی موقعیت سیستماتیکی گونه های مختلف یک جنس تاکنون نشان داده نشده است. در همین راستا، هدف از پژوهش حاضر، ارایه مسیر تکوینی گل در گونه ابریشم مصری (Caesalpinia gilliesii (Hook). Dietr) به عنوان عضوی از زیرتیره ارغوان و مقایسه آن باتکوین گل در سایر گونه های بررسی شده این جنس است. بدین منظور، جوانه های گل در سنین متفاوت جمع آوری شدند و در تثبیت کننده FAA تثبیت شدند. پس از ۲۴ ساعت، نمونه ها شسته شدند و پس از فلس زدایی در اتانول ۷۰ درصد، آبگیری آنها در محلول اتانول ۹۵ درصد ادامه یافت. رنگ آمیزی نمونه ها در محلول ۵/۰ درصد نیگروزین در اتانول خالص انجام شد. نتایج نشان می دهد که تفاوت بین مسیرهای تکوینی گل در گونه های مختلف جنس Caesalpinia برجسته است و عمدتا در مراحل ابتدایی نمو ظاهر می گردد. در گونه C. gilliesii تمامی حلقه ها با روندی تک جهتی آغازش می یابند، به استثنای گلبرگ ها که با الگوی دوجهتی ظاهر می گردند. الگوهای متفاوت آغازش کاسبرگ از جمله حالت مارپیچی، متمایل به حلقه ای و تک جهتی تغییریافته در سایر گونه های Caesalpinia گزارش شده است. بر خلاف سایر گونه های مطالعه شده از این جنس، هم پوشانی در زمان آغازش حلقه های مختلف گل در گونه ابریشم مصری قابل مشاهده است. الگوی تک جهتی آغازش و هم پوشانی در زمان آغازش حلقه ها ویژگی های پیشرفته ای هستند که گونه ابریشم مصری را از سایر گونه های مطالعه شده Caesalpinia متمایز می سازد.

ابریشم مصری, آغازش تک جهتی, تکوین گل, هم پوشانی