علی ستاریان - گروه جنگلداری، مجتمع آموزش عالی گنبد کاووس، ایران
مهرداد زرافشار - گروه جنگلداری، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
فریبا بابایی سوستانی - گروه جنگلداری، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

در راستای بررسی تنوع مورفولوژیک برگ بین جمعیت های دو گونه بلوط بلند مازو (Quercus castaneifolia) و بلوط اوری (Q. macranthera) و شناسایی فنوتیپ های حد واسط، ۸۰۰ برگ از ۴۰ پایه درختی در چهار جمعیت از این دو گونه، در طول یک گرادیان ارتفاعی، اندازه گیری شد. اگر چه این بررسی در مقیاس کوچک انجام شد، ولی نتایج آنالیزهای چند متغیره نشان می دهد که صفات طول برگ، حداکثر پهنای برگ، عمق سینوس زیر لوب حداکثر و فاصله قاعده برگ تا حداکثر عرض، مهم ترین صفات تشخیصی بین جمعیت های مورد بررسی هستند. برخی از پایه ها نیز صفات حد واسط دو جمعیت بلوط بلند مازو و بلوط اوری را نشان داده، در نمودار پراکنش پایه های درختی در فضای بین دو محور مختصات در بین پایه های دو جمعیت بلوط بلند مازو و بلوط اوری قرار می گیرند که شاید بتوان آنها را فنوتیپ های حد واسط این دو گونه قلمداد کرد. با وجود این، اظهار نظر قطعی در این رابطه منوط به انجام مطالعات مولکولی در این زمینه است.

جنگل های خزری, بلوط, صفات مورفولوژیک, آنالیز چند متغیره