فرهنگ سرشکی - دانشیار، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران
احمد واعظیان - دکتری اکتشاف معدن، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران
امیر صفاری - دانشجوی دکتری استخراج معدن، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران

در دهه­ های اخیر موضوع انتشار گاز در معادن زیرزمینی زغال­سنگ در بسیاری از کشورها موضوع بسیار مهمی است. عوامل متعددی در انتشار گاز موجود در لایه­های زغال­سنگ تاثیر دارند. از جمله این عوامل می­توان به ساختار فیزیکی و زمین­شناسی زغال­سنگ اشاره کرد. هم­چنین ترکیبات مینرالوژیکی زغال بر نفوذپذیری آن­ برای انواع مختلف گازها موثر است. در این تحقیق به بررسی ارتباط بین ترکیبات ماسرال زغال و نفوذپذیری آن در رسوبات زغال­سنگ­دار منطقه طزره و پروده پرداخته شده است. بر این اساس مطالعه آزمایشگاهی بر روی نمونه­های برداشت شده جهت بررسی رابطه بین ترکیب و نفوذپذیری زغال­سنگ انجام شد. بر روی نمونه­های زغال­سنگ، آزمون نفوذپذیری با دستگاه MFORR انجام شد. با آنالیز میکروسکوپی، میزان ماسرال­های اصلی محتوی زغال از جمله ویترینایت و اینرتینایت تعیین شدند. بر این اساس بسیاری از زغال­سنگ­های منطقه پروده و طزره، پیریت را به عنوان ماده معدنی غالب دربرداشتند. زغال­سنگ منطقه پروده در حوضه طبس دارای درصد متوسط ویترینایت برابر %۳۴/۸۱  و اینرتینایت برابر %۵۲/۱۰ و زغال­سنگ منطقه طزره در حوضه البرز شرقی دارای درصد متوسط %۳۱/۶۹ ویترینایت و %۴۷/۲۲ اینرتینایت هستند. هم­چنین میزان ماده معدنی پیریت در نمونه­های زغالی پروده طبس %۳۸/۲ و در نمونه­های زغالی طزره در حوضه زغالی البرز شرقی %۶۲/۲ است. آزمون نفوذپذیری حاکی از آن است که با افزایش محتوای ویترینایت، نفوذپذیری زغال­سنگ افزایش می­یابد هم­چنین با افزایش مواد معدنی و کربنات محتوی، نفوذپذیری کاهش می­یابد، لذا نفوذپذیری نمونه­ های زغال­سنگ حوضه طبس بیش­تر از حوضه البرز شرقی است.

ماسرال, نفوذپذیری, اینرتینایت, ویترینایت, معدن زغال سنگ پروده, معدن زغال سنگ طزره