وحید توکلی - استادیار، گروه زمین شناسی دانشگاه تهران، ایران

رخساره های پس از انقراض به عنوان نهشته های خاص در ثبت رسوبی شناخته می شوند. این مطالعه به بررسی نقش این رخساره ها در رفتار مخزنی توالی های کربناته- تبخیری سازندهای کنگان و دالان بالایی در بخش مرکزی خلیج فارس می پردازد. بررسی ماهیت رسوب شناختی این واحدها در سه چاه از میدان مورد مطالعه نشان می دهد که این رخساره ها با گسترش غیرعادی ترومبولیت ها به خوبی قابل شناسایی هستند. انقراض عظیم انتهای پرمین سبب گردیده است تا اغلب موجودات دریایی آهک ساز منقرض شده و در نتیجه میزان کربنات کلسیم محلول در آب اقیانوس ها به نحو قابل ملاحظه ای افزایش یابد. افزایش میزان کربنات کلسیم همراه با آشفتگی محیط در اثر پایین بودن سطح آب دریا سبب گریده تا سیمان های دریایی با ابعاد بزرگ و حجم زیاد در این واحدها تشکیل گردیده و سبب کاهش قابل ملاحظه تخلخل و تراوایی این واحد گردد. با این وجود، آنالیز داده های فشار مخزن، نوع گازها و ترکیب ایزوتوپ کربن گازها در دوطرف مرز نشان می دهد که این واحد در طول زمان زمین شناسی به عنوان یک واحد سدی مخزنی ایستا عمل نکرده است. روند تغییرات خطی فشارهای اولیه مخزنی با افزایش عمق و شباهت نوع گازها و ترکیب ایزوتوپی آنان بر اساس آنالیز خوشه ای در دو سازند کنگان و دالان این امر را تایید می نماید. با توجه به مقادیر اندک تخلخل و تراوایی در این بخش و ماهیت رسوب شناسی آن، این بخش در زمان تولید میدان و در زمان کوتاه، به عنوان یک سد مخزنی پویا عمل خواهد نمود و سبب می گردد تا فشارهای مخزن در دو سازند کنگان و دالان بالایی متفاوت گردد. این امر محاسبات اولیه تولید در این میدان را مختل خواهد نمود و در آینده اقتصادی میدان تاثیر زیادی خواهد داشت.

جدایش مخزنی, رخساره های ناهمزمان, انقراض پرمین- تریاس, آنالیز خوشه ای, ترکیب گاز, خلیج فارس