جواد قدیم پور - دانشجوی دکتری حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
محسن دستگیر - استاد حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

حرفه حسابرسی در طول دو دهه اخیر شاهد افزایش تعداد شکایت ها علیه حسابرسان و میزان خسارت های ناشی از این شکایت هاست. پیامد های ناگوار حاصل از این شکایت ها برای جامعه حسابرسی بسیار گران است و بنیان حرفه را به لرزه در می آورد. بنابراین اهمیت موضوع باعث شد تا پژوهش حاضر به دنبال بررسی موضوع شکایت علیه حسابرسان ایرانی باشد. از این رو ابتدا با بررسی ادبیات حسابرسی، یازده عامل به عنوان عوامل موثر بر ریسک دادخواهی حسابرسان شناسایی شد، سپس تاثیر آن ها بر حق الزحمه حسابرسی مستقل برای دوره زمانی ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳ براساس داده های صد شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، بررسی گردید. نتایج بیانگر آن است که در بازار اوراق بهادار تهران از بین یازده عامل ذکر شده، فقط سه عامل میزان اثر بخشی کنترل داخلی، نسبت استقلال حسابرس و تمرکز مالکیت، بر حق الزحمه حسابرسی تاثیر معناداری دارند. چنین نتیجه ای می تواند بیانگر این موضوع باشد که در بازار اوراق بهادار تهران، حسابرسان مستقل به مساله ریسک دادخواهی توجه چندانی نمی کنند و حق الزحمه حسابرسی بیشتر بر اساس حجم عملیات رسیدگی تعدیل می شود.  

ریسک دادخواهی حسابرس, شکایت علیه حسابرسان و حق الزحمه حسابرسی