زهره نیک سیر - دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد
سید عباس محمدزاده رضایی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد

خلاصه المقامات تالیفی است درباره احوال شیخ احمد جام (ژنده پیل) مشتمل بر سه مقاله حاوی سی و  چهار باب و یک فصل. علاءالملک جامی- از نوادگان شیخ احمد جام- این تالیف را با الهام از اشاره جد خود در سال ۸۴۰ هجری قمری و در روزگار شاهرخ بهادر تیموری(۱۴ ربیع الثانی ۷۷۶- ذی الحجه ۸۵۰ هـ ق)، تالیف نموده و به وی تقدیم کرده است. علاءالملک در تالیف این کتاب علاوه بر مقامات محمد غزنوی- که آن هم شرحی از مقامات احمد جام است- از چهار مقامات به نام های: مقامات امام رضی الدین الیاس تایبادی، مقامات شیخ احمد ترخستانی، مقامات درویش علی بوزجانی و مقامات تاج الدین محمود بوزجانی استفاده نموده؛ همچنین از تاریخ خواجه محمد هیصم، جامع الاصول، بعضی از صحاح سته و مسانید اربعه و ظاهرا دیوان چند تن از شعرا از جمله عطار نیشابوری و همچنین برخی تالیفات شیخ جام (انس التایبین، سراج السایرین، روضه المذنبین، کنوز الحکمه، مفتاح النجات و بحارالحقیقه و همچنین مجموعه اشعار شیخ جام) بهره برده است. به علاوه این کتاب دارای فواید عرفانی، جغرافیایی، تاریخی و ویژگی های خاص سبکی و زبانی است که در مقاله بدانها اشاره شده است. از خلاصه المقامات چند نسخه خطی موجود است، از جمله آن ها می توان به نسخه خطی کتابخانه گنج بخش لاهور، نسخه خطی دانشکده الهیات مشهد و نسخه مجلس شورای اسلامی اشاره کرد که مقاله در جای خود به معرفی آن ها پرداختـه است.

تصحیح, خلاصهالمقامات, شیخ احمد جام, علاءالملک