تضاد و انواع آن در زبان فارسی
عنوان مقاله: تضاد و انواع آن در زبان فارسی
شناسه ملی مقاله: JR_LIAR-4-2_009
منتشر شده در در سال 1391
شناسه ملی مقاله: JR_LIAR-4-2_009
منتشر شده در در سال 1391
مشخصات نویسندگان مقاله:
محمدرضا یوسفی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم
رقیه ابراهیمی شهر آباد - دانشجوی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران
خلاصه مقاله:
محمدرضا یوسفی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم
رقیه ابراهیمی شهر آباد - دانشجوی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران
تضاد یکی از پیوندهای معنایی میان کلمات و یکی از مولفه های مهم زبان است که در بعد واژگانی در حوزه مطالعات دستور زبان قرار می گیرد و در بعد معنایی از مقولات بلاغی به حساب می آید. اهل زبان به طور ناخودآگاه از این مولفه در سخن خویش استفاده می کنند و چون از ابتدا با آن مانوس و آشنا هستند هنگام به کاربردنش با مشکلی روبه رو نمی شوند؛ ولی غیر فارسی زبانان در بسیاری از موارد هنگام یافتن متضاد کلمهای دچار مشکل میشوند؛ زیرا ساختار تضاد در زبان فارسی کاملا قیاسی نیست و در بسیاری از موارد سماعی است. در برخی ساختارهای قیاسی نیز کاربر، علاوه بر نحوه ساخت، باید به معنای آن نیز توجه نماید؛ زیرا متضاد به دو کلمهای اطلاق می شود که در تمام ویژگیها غیر از یک مشخصه، یکسان باشند. کلمات متضاد اعم از کلمات منفی است و رابطه هم نشینی مهمترین عامل در تشخیص متضادهاست، چون هنگام کاربرد متضاد باید به تمام ویژگیهای همسان و غیر همسان آن دو کلمه توجه داشته باشد. در زبان فارسی تضاد دو ساختار عمده دارد: متضادهای قیاسی یا مشتق که از ترکیب پیشوندهای مختلف با اسم، صفت، بن فعل و... ساخته می شوند؛ زیرا در زبان فارسی پسوند یا میانوند متضادساز وجود ندارد. دوم متضادهای سماعی یا مرکب که گاه با توجه به تکیه اصلی بر روی معنی کلمه یک جزء آن ثابت و یک جزء دیگر تغییر می کند و گاه نیز هر دو جزء متغیر است. گاهی نیز ترکیب های متضاد با واو عطف یا بدون آن ساخته میشود که اگر این گونه متضادهای مرکب یک مفهوم واحد را به ذهن برساند، در مقوله پارادوکس یا متناقض نمایی نیز که در حوزه بلاغت است، قرار گیرد. در کتابهای دستور کمتر به مقوله تضاد پرداخته شده است. دستور پژوهان نوعا به تضاد نپرداختهاند یا اشارهوار از آن گذشتهاند. در یک بررسی میدانی که بر روی نزدیک به شصت کتاب دستور انجام گرفت؛ از مجموع بیش از ۲۰ هزار صفحه حجم این کتابها کمتر از هفت صفحه مطلب درباره تضاد یافت شد.
کلمات کلیدی: تضاد, طباق, متضاد سماعی, متضاد قیاسی, ساخت, دستور, بلاغت, زبان
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1208115/