پریسا دولتی دورباش - ۱ فارغ التحصل کارشناسی ارشد گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
غلامعلی مقدم - ۲ استادگروه علوم دامی دانشگاه تبریز
حسین احمدیان - ۱ فارغ التحصل کارشناسی ارشد گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

زمینه مطالعاتی: تلقیح مصنوعی در گوسفند با منی منجمد- یخ­گشایی شده دارای باروری پایین می­باشد، زیرا انجماد اسپرم قوچ مشکل است. هدف: مطالعه­ی تاثیر سطوح مختلف قند ترهالوز روی فراسنجه­های اسپرم منجمد- یخ­گشایی شده در قوچ­های قزل، قزل- مرینوس و مرینو- مغانی، در مدت ۱۵ روز نگهداری بود. روش­کار: شش راس قوچ بالغ برای اسپرم­گیری استفاده شد. پس از اسپرم­گیری و ارزیابی اولیه نمونه­ها رقیق شدند. برای رقیق­سازی از رقیق­کننده­ی بر پایه­ی تریس که سه گروه حاوی سطوح ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ میلی­مولار ترهالوز، و یک گروه بدون ترهالوز به عنوان گروه شاهد استفاده شد. در نهایت تا دمای ۵ درجه­سانتی­گراد خنک­سازی، داخل نیتروژن مایع منجمد و تا ۱۵ روز نگهداری شدند؛ نمونه­ها همه روزه برای ویژگی­هایی چون درصد تحرک، حرکت پیشرونده، درصد اسپرم­های زنده و ناهنجار ارزیابی شدند. نتایج: سطح ۷۵ میلی­مولار ترهالوز بیشترین درصد اسپرم­های زنده و گروه ۷۵ و ۱۰۰ میلی­مولار ترهالوز بیشترین درصد تحرک و حرکت پیشرونده را دارا بودند (۰۵/۰P<). همچنین استفاده از رقیق­کننده­ی حاوی ترهالوز تاثیر معنی­داری روی درصد اسپرم­های ناهنجار نداشت (۰۵/۰P<). نتیجه­گیری نهایی: در طی ۱۵ روز ارزیابی، ویژگی­های رقیق­کننده­ی حاوی قند ترهالوز با شیب کمتری نسبت به گروه شاهد کاهش یافت. در بین قوچ­های مورد آزمایش، برای درصد اسپرم­های زنده نژاد قزل بهتر از قزل- مرینوس و مرینو- مغانی بود، و برای درصد تحرک و حرکت پیشرونده و درصد اسپرم­های ناهنجار گروه قزل- مرینوس بهتر از نژاد قزل و مرینو- مغانی بود. نتایج نشان داد، استفاده از ترهالوز موجب بهبود ویژگی منی منجمد می­شود، همچنین اسپرم نژاد قزل و قزل- مرینوس هنگام استفاده از قند ترهالوز شایستگی بیشتری برای نگهداری به صورت منجمد دارد.

تلقیح مصنوعی, رقیق کننده, قوچ, منی منجمد