رضا افخمی عقدا - گروه زبان و ادبیات عرب، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
مهدیه جعفری ندوشن - گروه زبان و ادبیات عرب ، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده شخصیت شناسی یکی از رویکردهای نقد روان شناسی است که در قرن بیستم پا به عرصه های جدید از جمله ادبیات گذاشت. در این روش، منتقد بر اساس اصول روان شناسی به کاوش در اعماق روان و شخصیت خالق اثر ادبی از خلال آثارش می پردازد. یکی از نظریه های مهم شناخت شخصیت در روان شناسی نوین نظریه"انیاگرام" است که با به کارگیری آن می توان نوع تیپ شخصیتی هر فرد را از میان تیپ های نه گانه این الگو باز شناخت. پژوهش حاضر با شیوه ی توصیفی-تحلیلی برآن است تا بر اساس نظریه"انیاگرام" تیپ شخصیتی عروه را از خلال اشعارش شناسایی و بازتاب تیپ شخصیتی وی را در اشعارش واکاوی نموده وعوامل موثر بر شکل گیری شخصیت عروه را معرفی نماید. برآیند این پژوهش نشان می دهد که ویژگیهای رفتاری عروه با ویژگیهای تیپ دو(کمک گرا) انطباق بیشتری دارد و تیپ شخصیتی او، در قالب انسانی مهربان، دلسوز، فداکار، بخشنده و یاری دهنده به فقراء و ستمدیدگان نمایانگر می شود هر چند محرک چنین رفتارهایی از عروه تلاش برای غلبه بر درد حقارتی است که ناشی از ظلم و نابرابری اقتصادی و اجتماعی حاکم بر زندگی فردی و اجتماعی اوست و رفتارها و منش های انسان دوستانه وی بیشتر در جهت اثبات خویش به جامعه و جلب توجه و تایید دیگران است.

کلمات کلیدی: شعر جاهلی, تیپ شناسی شخصیت, عروه بن ورد, نظریه انیاگرام