مریم نوابیان - استادیار گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
نرگس جلیل نژاد ماسوله - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران
مهدی اسمعیلی ورکی - استادیار گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان و عضو وابسته پژوهشی گروه آب و محیط زیست پژوهشکده حوضه آبی دریای خزر، رشت، ایران
محمدحسن بیگلویی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، رشت، ایران

کودهای نیتروژن مورد استفاده در کشاورزی یکی از عوامل مهم آلایندگی محیط زیست و منابع آب محسوب می شوند که استفاده از مدل های شبیه ساز جهت شناخت چرخه حاکم بر آن ها می تواند نقش بسزایی در کنترل و کاهش آلایندگی محیط زیست داشته باشد. در اراضی شالیزاری به دلیل شیوه مدیریت آبیاری و ایجاد شرایط غرقابی، چرخه نیتروژن از پیچیدگی زیادی برخوردار است. در این پژوهش برای بررسی چرخه نیتروژن در شرایط مختلف مدیریت اعمال کود شامل ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت زمان ماند کود در کرت و سپس رهاسازی آن از انتهای کرت از مدل HYDRUS-۱D استفاده شد. برای شبیه سازی چرخه نیتروژن در کرت های اراضی شالیزاری از میکرولایسیمتر استفاده شد. بافت خاک مورد آزمایش لوم رسی سیلتی بود و پس از اعمال کود اوره و تیمارهای زمان ماند کود در کرت، مقادیر غلظت آمونیوم، نیترات و نیتریت به مدت ۴ ماه (خرداد الی شهریور) در دو عمق ۱۵ و ۳۰ سانتی متری اندازه گیری شدند. ضرایب تبدیل آمونیوم به نیتریت، نیترات زایی و نیترات زدایی در عمق ۱۵ سانتی متری بیش تر از عمق ۳۰ سانتی متری به دست آمد. مدل توانست آمونیوم و نیترات را با دقت بیش تری نسبت به نیتریت شبیه سازی نماید به طوری که ضریب همبستگی مربوط به شبیه سازی آن ها به ترتیب ۷۹/۰، ۷۰/۰ و ۶۰/۰ به دست آمد. در عمق ۳۰ سانتی متری ضرایب تبدیل آمونیوم به نیتریت و نیترات زدایی از تیمار مدیریت کود تاثیر نپذیرفت. 

آبیاری غرقاب, آمونیوم, کود اوره, نیترات, نیتریت