تارخ احمدی - دانشجوی دکتری آبیاری و زهکشی گروه مهندسی آب دانشگاه زابل، زابل، ایران
پیمان افراسیاب - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه زابل، زابل، ایران

در سال­های اخیر روش آزمایش نفوذ تک­استوانه­ای بیرکن به­دلیل کم­هزینه بودن و سادگی در اجرا بسیار مورد توجه قرار گرفته است. الگوریتم­های BESTslope، BESTintercept و BESTsteady الگوریتم­هایی هستند که از طریق داده­های آزمایش نفوذ بیرکن، خصوصیات هیدرولیکی خاک مانند هدایت هیدرولیکی اشباع (Ks) و توانایی جذب خاک (S) را تخمین می­زنند. هدف از پژوهش حاضر مقایسه سه الگوریتم مذکور در تخمین خصوصیات هیدرولیکی خاک و تخمین منحنی مشخصه و منحنی هدایت هیدرولیکی خاک است. برای این منظور تعداد ۴۰ آزمایش نفوذ بیرکن در مزرعه تحقیقاتی سد سیستان انجام شد. مقادیر منفی و مثبت با خطای نسبی (Er) بیش­تر از ۵/۵ درصد از مجموع کل نتایج حذف شد و در نهایت تعداد ۳۱ آزمایش در بافت­های لومی و لوم ماسه­ای انتخاب گردید .نتایج نشان داد که الگوریتم BESTsteady فرآیند محاسباتی بسیار ساده­تری نسبت به دو الگوریتم دیگر دارد. از طرفی مقدار Ks، S و منحنی مشخصه و هدایت هیدرولیکی تخمین زده شده با این الگوریتم با دقت بسیار خوبی مشابه نتایج به دست آمده از الگوریتم BESTslope (الگوریتم اصلی) بود. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که الگوریتم BESTsteady در خاک­های لومی و لوم ماسه ای می­تواند به­عنوان یک الگوریتم کاربردی، جایگزین بسیار مناسبی برای دو الگوریتم دیگر و به­خصوص الگوریتم اصلی باشد.

توانایی جذب خاک, خطای نسبی, منحنی مشخصه, هدایت هیدرولیکی اشباع