حبیب زارع - دانش آموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
سینا بشارت - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

سازوکار جذب آب توسط ریشه نقش مهمی را در مدیریت آب مورد نیاز کشاورزی ایفا می­کند. هدف از انجام این مطالعه، بررسی توزیع رطوبت و جذب توسط ریشه در خاک پیرامون یک درخت سیب می­باشد. جهت پایش رطوبت پیرامون درخت تحت آبیاری سطحی از جدیدترین دستگاه TDR از نوع Profile Probe استفاده شد. لذا در طرفین تنه درخت، ۱۰ لوله ویژه به طول ۱ متر و به فاصله ۳۰ سانتی­متر از هم در خاک نصب گردید و به­منظور شبیه­سازی رطوبت از مدل HYDRUS-۲D استفاده شد. نتایج نشان داد بیش­ترین تغییرات رطوبت در عمق صفر تا ۴۰ سانتی­متری اتفاق افتاده است و این تغییرات رطوبت در لایه­های سطحی بیش­تر از لایه­های زیرین می­باشد. مقدار جذب آب توسط ریشه نیز بیش­تر در عمق ۴۰-۰ سانتی­متری و در فاصله شعاعی ۶۰-۰ سانتی­متری اتفاق افتاد. میزان جذب با افزایش فاصله شعاعی از درخت کاسته شده است. مدل HYDRUS نیز در تمام نقاط به خوبی توانسته است مقادیر رطوبت را شبیه­سازی کند به جز در برخی از نقاط مربوط به عمق­های ۴۰ و ۶۰ سانتی­متری به دلیل تراکم زیاد خاک، برآورد مناسبی از رطوبت خاک نداشته است. با توجه به نتایج می­توان نتیجه گرفت که با استفاده از مدل­ها و اندازه گیری­های دقیق می­توان برنامه­ریزی دقیق­تری در رابطه با مدیریت آب آبیاری انجام داد.

رطوبت خاک, رطوبت سنج, مشخصه هیدرولیکی خاک, نرم افزار HYDRUS-۲D