هادی رمضانی اعتدالی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران
عبدالمجید لیاقت - استاد گروه آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران، تهران، لیاقت
مسعود پارسی نژاد - دانشیار گروه آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
علیرضا توکلی - عضو هیات علمی (استادیار پژوهش) موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

با توجه به کمبود منابع آب به خصوص در مناطق خشک و نیمه­خشک، اعمال کم آبیاری یکی از مهمترین مدیریت­ها به­منظور دسترسی به بیشترین تولید است. در سال­های اخیر مدل­های گیاهی متعددی برای شبیه­سازی رشد و عملکرد گیاهان در شرایط مختلف زراعی و آبیاری ارائه شده است. مدل AquaCrop یک مدل فراگیر است که توسط فائو برای محدوده وسیعی از محصولات زراعی ارائه شده است. در این تحقیق توانایی دو نسخه ۳.۱ و ۵ مدل AquaCrop در مدیریت کم­آبیاری برای غلات مهم (گندم، جو و ذرت دانه­ای) در حوضه رودخانه شور بررسی شده است. نسخه ۳.۱ تنش شوری را در نظر نمی­گیرد. در ابتدا لازم است که مدل واسنجی شود. واسنجی پارامترهای گیاهی مانند عمق توسعه ریشه، حداکثر پوشش گیاهی و طول دوره­های مختلف رشد از جمله مهترین پارامترها در مرحله واسنجی است. پس از واسنجی اقدام به اعتبارسنجی مدل شد. نتایج شاخص­های ارزیابی نسخه ۳.۱ مدل AquaCrop شامل RMSE و EF  به­ترتیب ۶/۲۸۶ کیلوگرم بر هکتار و ۹۱/۰ برای گندم، ۹/۲۳۳ کیلوگرم بر هکتار و ۹۴/۰ برای جو، ۴/۴۴۴ کیلوگرم بر هکتار و ۹۸/۰ برای ذرت در سال ۱۳۷۹ و ۳/۷۹۶ کیلوگرم بر هکتار و ۹۵/۰ برای ذرت در سال ۱۳۸۰ بود. مقادیر RMSE به­ترتیب ۰/۲۶۵، ۱/۱۹۸، ۸/۴۳۰ و ۴/۷۸۰ کیلوگرم بر هکتار و مقادیر EF به­ترتیب ۹۴/۰، ۹۶/۰، ۹۹/۰ و ۹۸/۰ برای گندم، جو، ذرت در سال ۱۳۷۹ و ذرت در سال ۱۳۸۰ برای نسخه ۵ مدل AquaCrop بود. نتایج نشان می­دهد نسخه ۵ مدل به دلیل در نظر گرفتن تنش شوری، دقت بیشتری دارد. بنابراین پیشنهاد می­شود هنگامی که منابع آب و خاک شوری بالایی دارند و یا گیاه حساسیت بالاتری به شوری دارد از نسخه ۵ مدل AquaCrop است.  

گندم, جو, ذرت دانه ای, مدل های گیاهی, کم آبیاری