علی اسعدی - دانشجوی دکتری زمین شناسی نفت، پژوهشگاه صنعت نفت تهران، ایران
حسین رحیم پوربناب - استاد، دانشکده علوم زمین دانشگاه تهران، ایران
علی کدخدائی ایلخچی - دانشیار، گروه زمین شناسی دانشگاه تبریز، ایران
علی ایمن دوست - کارشناس ارشد، پژوهشگاه صنعت نفت تهران، ایران
رحیم کدخدائی ایلخچی - دکتری زمین شناسی، پژوهشگاه صنعت نفت تهران، ایران

سازندهای دالان - کنگان و عرب به ترتیب با سن پرمو - تریاس و ژوراسیک بالایی، مخازن کربناته - تبخیری مهمی اند که با تاثیر از ناهمگنی های رخساره ای و دیاژنزی شکل گرفته اند. هدف اصلی این مطالعه، مقایسه کانی شناسی اولیه اجزا، سیستم منافذ غالب و تاثیر فرایندهای دیاژنزی بر ویژگی های پتروفیزیکی و کیفیت مخزنی سازندهای دالان - کنگان و عرب در خلیج فارس است. برای رسیدن به این هدف، از تلفیق توصیف مغزه ها، مطالعات پتروگرافی و داده های تخلخل - تراوایی مغزه در دو میدان هیدروکربنی خلیج فارس استفاده شده است. مطالعه سیستم منافذ نشان داد انواع مختلفی از منافذ در جریان سیال و تولید هیدرکربن در سازندهای دالان - کنگان و عرب مشارکت داشته اند. این منافذ، تخلخل های بین دانه ای، بین بلوری، حفره ای مرتبط و غیرمرتبط و ریزتخلخل ها هستند. کانی شناسی اولیه اجزا در توزیع سیستم منافذ و روند تغییرات دیاژنزی نقش مهمی داشته است. طی پرمو - تریاس و ژوراسیک بالایی به ترتیب ترکیب آب اقیانوس ها برای نهشت اجزای غیراسکلتی با ترکیب آراگونیتی و کلسیتی مناسب بوده است. در سازندهای دالان و کنگان، تخلخل های قالبی و در مقابل در سازند عرب، تخلخل های بین بلوری و بی ندانه ای نوع سیستم منفذی غالب هستند. ریزتخلخل ها که عموما در رخساره های گل غالب فراوانی بالاتری نشان می دهند، در سازند های دالان - کنگان در مقایسه با عرب توسعه بیشتری دارند. مطالعات دقیق دیاژنزی نشان داد توالی های مطالعه شده در معرض فرایندهای انحلال، سیمانی شدن، کانی زایی تبخیری، دولومیتی شدن، تراکم فیزیکی و شیمیایی و شکستگی بعد از نهشته شدن قرار گرفته اند. در میان این فرایندها به نظر می رسد انحلال، سیمانی شدن و کانی زایی تبخیری مهم ترین نقش را در ویژگی های منافذ داشته اند. در حالت کلی، سازند عرب با تخلخل غالب بین بلوری و بین دانه ای در مقایسه با سازند های دالان - کنگان با تخلخل های عمدتا قالبی کیفیت مخزنی بالاتری دارد.

سیستم منافذ, سازند های دالان - کنگان, سازند عرب, دیاژنز, دریا های آراگونیتی و کلسیتی, کیفیت مخزنی