ارزیابی کمیت، کیفیت و تحولات مواد آلی موجود در سازند گورپی در ناحیه لرستان

      الهه زارعی، دانشجوی دکتری دانشکده زمین شناسی دانشگاه تهران *   ابراهیم قاسمی نژاد، استاد دانشکده زمین شناسی دانشگاه تهران     چکیده   جهت ارزیابی مواد آلی سازند گورپی در ناحیه لرستان ، دو برش از این سازند با روندی عمود بر حوضه زاگرس در جهت شمال شرق (برش فرهادآباد) به جنوب غرب(برش کاور) انتخاب شد و مورد ارزیابی ژئوشیمیایی و پالینولوژیکی قرار گرفت. بر مبنای مطالعات صورت گرفته میانگین میزان مواد آلی در هر دو برش سازند گورپی بسیار پایین (۰.۱ TOC: ) به دست آمد که جهت بررسی علت آن از نمودارهای نسبت پریدینیوئید به گونیالاکوئید (P/G) ، درصد کربنات (Calcite equivalent percentages) در مقابل کربن آلی (TOC) و Pr/nC۱۷ در مقابل Ph/nC۱۸ و نمودار Pr/Ph در مقابل Pr+Ph/nC۱۷+nC۱۸ و نمودار سولفور (Sulfur) در مقابل کربن آلی (TOC) استفاده شد. مقایسه این نمودارها نشان می دهند برش های مورد مطالعه عمدتا دریایی بوده که گاه امکان ورود مواد خشکی به آن وجود داشته است. مقایسه شرایط محیطی در دو برش چینه شناسی نشان می دهد که برش کاور در محیط عمیق تر و احیایی تری نسبت به برش فرهادآباد قرار دارد و از نظر شرایط تولید مواد آلی روند یکنواخت تری را نشان می دهد و برش فرهادآباد در شمال شرق برش کاور در یک محیط کم عمق تر و در محیطی که امکان ورود مواد خشکی فراهم بوده رسوب گذاری کرده است.نکته قابل توجهی که در هر دو برش سازند گورپی قابل مشاهده می شود، اینتروال کوچکی بین دو عضو لوفا و امام حسن است که با افزایش ناگهانی میزان مواد آلی TOC همراه است. این افزایش همراه با افزایش آلکان های نرمال بلند و نسبت پایینی از نسبت nC۱۷/nC۲۷ و افزایش قابل ملاحظه ای از سیست داینوسیست های پریدینیوئید به گونیالاکوئید (P/G) و فراوانی فسفات و گلوکونیت در نمونه های مقطع نازک است که نشان دهنده افزایش تولید به همراه شرایط احیایی در ابتدای ماستریشتین است . از نظر توان هیدروکربن زایی هر دو برش مورد مطالعه به صورت ضعیفی توان تولید گاز را دارند. مطالعه بلوغ حرارتی ( Tmax و VR ) نشان دهنده بلوغ ضعیفی از رسوبات گورپی ( ابتدای پنجره نفتی) است.   

Keywords:

مواد آلی , تولید قدیمی , پیرولیز راک اول , پالینولوژی , توان هیدروکربن زایی