بهزاد خانی - کارشناس ارشد زمین شناسی نفت، دانشگاه شهید چمران اهواز
محمدحسین حیدری فرد - کارشناس ارشد، شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب
بهرام علیزاده - هیات علمی
علی کدخدائی - هیئت علمی دانشگاه تبریز
نرگس عدالتی منش - کارشناس ارشد ژئوشیمی، دانشگاه تبریز

در این مطالعه ۴۰خرده حاصل از حفاری سازندهای پابده، گورپی،کژدمی و گدوان میدان نفتی آغاجاری مورد آنالیز راک ایول قرار گرفته است.به منظور شناسایی شرایط محیط رسوبگذاری سازندهای مورد مطالعه، به ۴زون تقسیم شده اند که زون های A(سازند کژدمی-۱۸۷) و C (سازند کژدمی-۱۴۰)بیانگر شرایط احیایی تر همراه با حضور مواد آلی دریایی و زون های D (سازند گدوان-۱۴۰)وB(سازند گدوان-۱۸۷) بیانگر شرایط اکسیدی تر همراه با ورود مواد آلی قاره ای به حوضه است. براساس آنالیز راک ایولسازند های پابده، گورپی، پابده و کژدمی از پتانسیل هیدروکربن زایی متغیری برخوردار هستند. نمودار HIدر مقابل OIنشان داد که نوع کروژن در این سازندها مخلوطی از II وIII می باشد. میزان اثر ماتریکس سازندهای پابده، گورپی، کژدمی و گدوان، از طریق ترسیم نمودار S۲در برابر TOCو تعیین معادله خط رگرسیون آنها مورد محاسبه قرار گرفت.نتایج نشان می دهد که مقدار قابل توجه S۲جذب شده توسط ماتریکسدر سازند پابده (mg HC/gr rock۹۶/۶-۹۸/ ۴در چاه های ۱۱۳و ۱۲۱) و گورپی (mg HC/gr rock۳۳/۴ در چاه ۱۱۳) می باشد که به علت بلوغ حرارتی کم (۴۳۰(Tmax< و نسبت پایین گاز به نفت این سازندها است. در سازند گدوان چاه ۱۸۷مقدار S۲جذب شده توسط ماتریکسmg HC/gr rock۱۳/۰ می باشد که دارای بلوغ حرارتی نسبتا بالایی می باشد. کمترین تاثیر ماتریکس مربوط به سازندهای کژدمی و گدوان می باشد، زیرا اکثر نمونه ها بالغ بوده، به مرحله نفت زایی رسیده اند و GORP بالایی را نشان می دهند. مقدار کربن آلی فعال در سازندهای پابده ۶۴/۱- ۲۷/۰(برسنگ منشاء ضعیف تا خوب)، سازند گورپی۶۴/۰- ۱۴/۰(سنگ منشاء ضعیف تا متوسط)، کژدمی ۲۷/۲- ۸۵/۱ (سنگ منشاء خوب تا غنی)و سازند گدوان ۵۱/۰- ۳۰/۰درصد وزنی (سنگ منشاء ضعیف تا متوسط) دلالت دارند. مقدار پارامتر GORP برای سازندهای مورد مطالعه-(۱-۰) نشانگر محدوده متغیر پتانسیل نفت زایی و گاززایی آنها می باشد.

ارزیابی ژئوشیمیایی, تعیین نسبت گاز- نفت, آنالیز راک ایول, اثر ماتریکس, تعیین نسبت گاز, نفت, دیاگرامS۲ در مقابل TOC, میدان نفتی آغاجاری