رخساره های سنگی، پیوستگی رسوبی و ترکیب رسوبات در رودخانه صدخرو (غرب سبزوار)

          رودخانه صدخرو در شمال روستایی به همین نام و در غرب سبزوار از حوزه آبریزی به مساحت ۳۲۱/۶۶ کیلومتر مربع منشا می گیرد و با طی مسافت ۵/۱۶ کیلومتر به دشت می رسد. این رودخانه از نوع ب ریده بریده و با بار بستر گراولی است. انواع رخساره های موجود از گراول ماتریکس پشتیبان ( Gmm )، گراول دانه پشتیبان ( Gcm )، ماسه توده ای ( Sm )، ماسه با طبقه بندی مورب مسطح ( Sp )، ماسه با طبقه بندی مورب عدسی ( St )، گل لامیناسیون دار ( Fl ) و گل توده ای ( Fm ) تشکیل شده است. رخساره های موجود در چهار عنصر ساختاری کانال ( CH )، جریان گراویته ای ( SG )، بار گراولی و اشکال لایه ای ( GB ) و رسوبات ریز خارج از کانال ( FF ) شکل گرفته اند. به منظور بررسی تغییرات اندازه ذرات و عوامل موثر در ریزشوندگی در این رودخانه تعداد ۵۴ نمونه رسوب از کانال اصلی رودخانه برداشت، آنالیز و براساس آن پیوستگی رسوبی به سمت پایین دست تشخیص داده شد. این پیوستگی نشان می دهد که عواملی مانند شاخه های فرعی، افزایش شیب بستر، نمایان شدن سنگ بستر، تغییر در سنگ شناسی واحدهای زمین شناسی و فعالیت های تکتونیکی همچون وجود گسل در مسیر رودخانه نتوانسته اند نقش مهمی در ایجاد ناپیوستگی در این رودخانه داشته باشند. در این حوزه در مقایسه با سایش، جورشدگی هیدرولیکی نقش موثرتری در ریزشوندگی اندازه ذرات این پیوستگی رسوبی دارد. محاسبه پارامترهای اندازه ذرات نشان می دهد که رسوبات رودخانه مورد مطالعه عمدتا دارای جورشدگی بد و بسیار بد، کج شدگی مثبت و کشیدگی پهن تا کشیده می باشد. درصد گراول، ماسه و گل در هر نمونه محاسبه و رسوبات نام گذاری شدند. به منظور بررسی جنس رسوبات و نقش لیتولوژی های اطراف در تولید رسوبات این حوزه آبریز، تعداد۲۰ مقطع نازک و نیز ۱۰ مقطع صیقلی نازک برای شناسایی کانی های اپک، از رسوبات این رودخانه از بالادست به سمت پایین دست تهیه گردید و سپس در آزمایشگاه توسط میکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص شد بیشتر کانی های سازنده این رسوبات مربوط به سنگ های افیولیتی و سایر خرده ها حاصل از سنگ های رسوبی می باشد.   

Keywords:

رخساره رسوبی , پارامتر های رسوبی , جورشدگی هیدرولیکی , سایش , رودخانه صدخرو