محمد حسین حیدری فرد
مسعود شایسته
محمد معین پور
ارسلان زینل زاده - پژوهنده

           چکیده   عناصر و فرایندهایی که موجب تشکیل منابع نفتی شده به عنوان سیستم هیدروکربوری شناخته می شود. در این مطالعه مدل سازی حوضه جهت بررسی فرایندهای سیستم هیدروکربوری در میدان های گچساران و بی بی حکیمه در جنوب ایران، مورد استفاده قرار گرفته است. در این مطالعه تاریخچه تدفین و حرارتی دو چاه از میدان گچساران و دو چاه از میدان بی بی حکیمه بازسازی شده است. نمودارهای تاریخچه تدفین چاه های میدان گچساران و بی بی حکیمه، وضعیت پختگی لایه ها را نشان می دهند. سنگ منشا پابده در چاه های مورد مطالعه به پختگی لازم برای نفت زایی نرسیده و سنگ منشا کژدمی از زمان میوسن در ابتدای پنجره نفت زایی است (حدود ۵/ تا ۶ /۰ % Ro ) . در این مطالعه مقطع ساختمانی از میادین گچساران و بی بی حکیمه با استفاده از مدل سازی دو بعدی حوضه مورد بررسی قرار گرفته و مقاطع دو بعدی دما، پختگی و اشباع شدگی بدست آمده و مسیرهای مهاجرت هیدروکربن تولید شده، از سنگ های منشا کژدمی و پابده در این میدان ها ترسیم شده است. مدل دو بعدی نشان می دهد، پختگی سنگ منشا کژدمی در تاقدیس های گچساران و بی بی حکیمه، در ابتدای پنجره نفت زایی و در ناودیس ها در انتهای پنجره نفت زایی واقع شده است. سازندهای پابده و گورپی در تاقدیس های مورد مطالعه، وارد پنجره نفت زایی نشده و در ناودیس ها در پیک زایش نفت قرار دارد. در مقطع مورد مطالعه، بیشترین میزان اشباع شدگی در تاقدیس ها دیده می شود. هیدروکربن تولید شده از سازند کژدمی، عمدتا نفت همراه با مقادیر کمتری گاز بوده است. این هیدروکربن درون سازندهای ایلام و سروک به سمت تاقدیس ها مهاجرت کرده است. در بالای تاقدیس ها میزان اشباع شدگی و ستون نفتی افزایش یافته و هیدروکربن از درون سازندهای پابده و گورپی عبور کرده و به سازند آسماری رسیده است. از سازند پابده در ناودیس ها نفت و به نسبت کمتری، گاز تولید شده و درون سازند آسماری به سمت تاقدیس ها مهاجرت کرده است.   

واژه های کلیدی : مدل سازی حوضه, سیستم نفتی, میدان گچساران, میدان بی بی حکمیه