اعتبار سنجی برخی نشانگرهای مولکولی در تعیین جنسیت ژنوتیپهای مختلف کیوی فروت حاصل گرده افشانی آزاد

سابقه و هدف: کیویفروت یکی از مهم ترین محصول باغی صادراتی ایران است. اما تمایل مشتریان بین المللی به خرید میوههای کیوی متفاوت از نظر رنگ گوشت و مزه افزایش یافته است، جهت ارتقای جایگاه کیوی ایران تولید ارقام جدید اهمیت دارد. یکی از موانع اصلاح نونهالی نسبتا طولانی و همچنین دوپایگی میباشد که تا قبل از گلدهی تفاوتی ظاهری دانهال نر و ماده وجود ندارد. بنابراین، تعیین جنسیت دانهالها و جداسازی افراد نر و ماده در کوتاهترین زمان اهمیت زیادی در برنامههای بهنژادی دارد. در این پژوهش اعتبارسنجی برخی از نشانگرهای مولکولی مرتبط با جنسیت جهت تفکیک دانهالهای نر و ماده کیویفروت حاصل از گرده افشانی آزاد مورد آزمون قرار گرفت. مواد و روشها: در این پژوهش از دو نوع ژنوتیپ کیویفروت گوشت زرد (به اسامی نواب و خورشید) و یک نوع ژنوتیپ گوشت قرمز(خونی) که همگی متعلق به گونه Actinidia chinesis و دیپلوئید بودند، استفاده شد. استخراج DNA ژنومی از برگهای جوان ۱۰ گیاه بالغ نر و ماده بالغ کیوی فروت به روش CTAB با کمی تغییرات صورت گرفت. برای تعیین دقیق غلظت DNA هر نمونه، از دستگاه اسپکتروفوتومتری (Biophotometra, Plus Eppendorff) استفاده می شود و غلظتDNA در طول موج ۲۶۰ نانومتر ارزیابی شد. واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) در حجم ۱۰ میکرولیتر با استفاده از دستگاه برای هر نمونه انجام گرفت. برای هر پرایمر برنامه (PCR)، غلظت ژل آگارز و مدت زمان بارگذاری بهینه استفاده شد. در نهایت، اعتبار سنجی برخی از نشانگرهای مولکولی مرتبط با جنسیت شامل سه نشانگر SCAR (SmY, SmX و SmY۱) و سه نشانگر SSR (A۰۰I, A۰۰II, A۰۰II) در DNA استخراج شده از برگ ژنوتیپهای مورد آزمایش، مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها: نتایج این پژوهش نشان داد از بین چندین نشانگر SCAR و SSR که قبلا گزارش شده بود، برخی قادر به جداسازی دقیق دانهالهای نر و ماده کیوی فروت نبودند. از بین سه نشانگر SCAR (SmY, SmX و SmY۱) که مورد آزمون قرار گرفتند، تنها دو نشانگر SmY۱ (۷۷۰ bp) در افراد نر(بدون ظهور هیچ باندی در افراد ماده) و در افراد ماده و SmX (۹۵۰bp) در افراد ماده (بدون ظهور هیچ باندی در افراد نر) به خوبی قادر به جداسازی دانهال های کیوی فروت شدند. با توجه به نوارهای چندشکل بدست آمده از سه نشانگر SSR (A۰۰I, A۰۰II, A۰۰II) معرفی شده برای شناسایی افراد نر و ماده، فقط نشانگر A۰۰II با باند ویژه (۲۳۰bp) در افراد نر و باند ویژه (۲۱۹bp) در افراد ماده قادر به تفکیک جنسیت دانهال های کیوی فروت بود. دو نشانگر A۰۰I و A۰۰III در افراد نر و ماده الگوی باندی مشابه ظاهر نموده قادر به جدا سازی افراد از نظر جنسیت نبودند. نتیجه گیری: در مجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده توام از نشانگرهای SmX, SmY۱ و A۰۰II با کمترین خطا قادر به تفکیک دانهالهای نر و ماده کیویفروت در مراحل اولیه نونهالی میباشند.

Keywords:

اصلاح , نونهالی , نشانگر تعیین جنسیت , نشانگر SSR , نشانگرSCAR