سید مهدی زرقانی - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
نجمه دری - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان، ایران

رده­بندی انواع سروده­ها یکی از مباحث مهم در مطالعات ژانری است. غزلیات سنائی از معدود مواردی است که در نسخه­های خطی رده­بندی شده است­ و این رده بندی وارد نوشته­های مصححان و دیگر سنائی­پژوهان شده­است. مقاله حاضر ضمن بررسی انتقادی رده­بندی­های گذشته، سعی می­کند طرحی تازه را پیشنهاد کند که بر اساس آن غزلیات در دو سطح ساختاری و محتوایی رده­بندی می­شوند. در سطح نخست غزلیات به چهار گروه تقسیم شده است و سپس معلوم شده­ که از این میان تنها بخشی را می­توان غزل نامید و بقیه غزل­واره هستند که زمینه را برای تولد غزل فراهم کرده­اند. در سطح محتوا هم غزلیات به دو گروه کلی توصیف­محور و توصیه­محور تقسیم شده، برای هر یک زیرگروه­هایی نیز اعتبار کرده­ایم. این طرح قادر است هم نقش سنائی را در تحول غزل فارسی نشان دهد و هم تصویر نسبتا واضحی از ساختار و درون­مایه غزلیات پیش روی خواننده قرار دهد. 

غزل, سنائی, شعر عرفانی, غزل واره