محمد مرادی - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
محمدرضا امینی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
محمدحسین کرمی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

ادبیات دوران حکومت سامانی(۲۸۷-۳۸۵ه.ق) نخستین جلوه های ادب پارسی را در بردارد. یکی از مهم ترین ویژگی های سبکی شعر غنایی این دوره، یادآوری از نام شخصیت های دینی در انواع شعرهاست. ثبت این تلمیح ها و منقبت های دینی و تحلیل تاثیر زمینه های سبکی و سیاسی در نوع استفاده شاعران از آن ها، مساله ای است که تا کنون بطور کامل به آن توجه نشده است. در کتاب های سبک شناسی و تاثیر قرآن و حدیث نیز به سبب اعتماد به فهرست اعلام دیوان ها که غالبا ناقص یا دچار اشتباه بوده اند و هم چنین عدم بررسی تمام ابیات مانده از این دوره، نتایجی ارائه شده که چندان کامل یا صحیح نیست. در این مقاله سعی شده با بررسی تمام ابیات غنایی بازمانده از این دوره؛ یعنی ۳۷۷۵ بیت، از شاعرانی که تمام و یا قسمت اعظم شاعری خود را در دوران حکومت سامانی گذرانده اند، میزان و چگونگی حضور مفاهیم مربوط به شخصیت های دینی در شعر این دوره بررسی و توجه بیش تر به شخصیت های سامی در شعر غنایی،برخلاف شعر حماسی، تحلیل شود و در پایان به نقش هریک از این مفاهیم در تحول و رونق انواع غنایی چون مدح، تغزل، وصف و... اشاره شود.

شعر غنایی, شعر دوره ی سامانی, پیامبران(ع) و امامان(ع), شعر دینی, مدح, وصف