علی محمد موذنی - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
امیر ضیغمی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

بابا فغانی شیرازی (م.۹۲۵ق) از شاعران دوران ساز ادبیات فارسی است. طرز تازه او ۲۰۰ سال شعر فارسی را به انحای گوناگون تحت تاثیر خود قرار داده است. شاعران بسیاری در عصر صفوی دیوان او را تتبع کرده و در زمین غزل های او غزل سروده اند. بررسی دواوین تنها هفت تن از شاعران عصر صفوی؛ یعنی عرفی، نظیری، شانی تکلو، شاپور تهرانی، شفایی، طالب آملی و صایب حاکی از آن است که این شعرا حدود هزار غزل در جواب اشعار بابا سروده اند و این تعداد با بررسی دیوان سایر شعرای این عصر افزایش خواهد یافت. شعر فغانی به عنوان یک نقطه تحول در غزل فارسی نیازمند بررسی است. ما در این مقاله دورنمایی از تاثیر او بر شاعران عصر صفوی در ایران و شبه قاره ترسیم کرده از دیدگاه ترکیب و انتخاب شعر او را با شاعران پیش و پس از او مورد مقایسه قرار داده ایم.

بابا فغانی, سبک, تتبع, غزل, عصر صفوی