رضا شکرانی - استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

بر پایه تقسیم متون عربی به جمله هایی مستقل، با جمله هایی مواجه می شویم که در جایگاه مسند الیه و مسند این جمله ها، یک مفعول مطلق محذوف الفعل قرار دارد. بر اساس تحلیل نحویان، مفعول مطلق در چنین جایگاهی منصوب به فعلی مقدر است. اما آیا مدلول چنین مفعول مطلق هایی همان مدلول مفعول مطلق مذکور العامل است؟ از نگاه معنا شناسی، سه مدلول در مورد این ساخت قابل تصور است: ۱- دلالت مفعول مطلق هم بر معنای فعل محذوف و هم بر مدلول نحوی مفعول مطلق مذکور. ۲- دلالت مفعول مطلق تنها بر فعل محذوف. ۳- دلالت مفعول مطلق بر معنای مصدری بدون مشخصه ها ی زمان و شخص. در این نوشتار بر اساس اصول معنا شناسی، نظریه اول، ابطال و نظریه سوم، دقیق شناخته می شود؛ ولی از نظر کار بردی نظریه دوم قابل برابر یابی در فارسی تلقی می شود؛ هر چند مترجمان در ترجمه این ساخت نحوی در ترجمه های قرآنی راه دیگری پیموده اند.

جمله, نحو, معنا شناسی نحوی, ترجمه, مفعول مطلق محذوف الفعل