حسینعلی قبادی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس
تقی پورنامداریان - استاد زبان و ادبیات فارسی، عضو پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
امبرتو چیکیتی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس
مهدیس معارفی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس

خواب و رویا، جایگاهی مهم در دین اسلام دارد. وحی، در اوایل بعثت پیامبر(ص) به واسطه رویای صادقه بوده است. نویسندگان اولیه اسلامی توجه خاصی به خواب و تعبیر آن داشته و نوعی ادبیات غنی در این باب به وجود آورده اند. عرفا و صوفیه، نسبت به اعتقادات و پیش فرض هایی که علمای اسلامی در کتابهای تعبیر خواب آورده اند، آشنایی داشته و از آن پیروی کرده اند؛ اما برای آنها رویای صادقه اهمیت خاصی داشته و به واسطه آن به معرفتی منحصر به فرد که به سیر روحانی آنها کمک می کرده است، دسترسی می یافتند. این مقاله به بررسی خواب و رویا در آثار مولانا می پردازد. مولوی در آثار خود سخنی منظم و مفصل و یا نظریه ای کامل، در مورد خواب و رویا ارائه نمی کند؛ بنابراین برای بررسی این مساله، به پنج بخش عمده نسبت به خواب و رویا، پرداخته ایم: ۱- تقسیم بندی خواب و رویا و برخی تعاریف مربوط به آن، ۲- عالم خواب و رویا، ۳- ارتباط بین عالم رویا و بیداری، ۴- رویت خدا در خواب، ۵- مساله برگشت به اصل. به واسطه این پنج بخش، ابعادی از مساله خواب و رویا در آثار مولوی و جایگاه آن در نظر او روشن می گردد.

رویا, خواب, تعبیر خواب, عالم غیب, مولوی