علی اکبر عنابستانی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی- دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مهدی جوانشیری - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی- دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
زهرا عنابستانی - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

پدیده بلندمرتبه سازی در شهرهای بزرگ جهان درنتیجه رواج اندیشه مدرنیسم در معماری و شهرسازی گسترش یافت و در همراهی با رشد جمعیت، کمیابی زمین و مشکلات توسعه افقی در شهرها رواج پیدا نمود؛ بنابراین، مکان یابی این ساختمان ها در فضاهای شهری از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش حاضر تلاش می نماید تا عوامل موثر بر مکان یابی ساختمان های بلندمرتبه را در محیط های شهری با کمک روش های تصمیم گیری چندمعیاره معرفی و نسبت به شناسایی پهنه های مناسب برای استقرار این ساختمان ها در منطقه ۹ شهرداری مشهد اقدام نماید. این پژوهش بر تحلیل نتایج مدل پرکاربرد تحلیل شبکه ای (ANP) و مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استوارشده است، به طوری که داده­ها و اطلاعات پژوهش از طریق ۲۵ نفر از کارشناسان خبره به صورت پرسشنامه­ای گردآوری شد. نتایج پژوهش نشان داد که درروش ANP، معیارهای سازگاری و قیمت زمین با ضریب ۱۴۳/۰ در رتبه اول و سرانه خدمات و تراکم جمعیت در رتبه دوم قرار دارند. درحالی که درروش AHP، فاصله از گسل با ضریب ۲۵۵/۰ در رتبه اول و شیب اراضی با ضریب ۲۳۴/۰ در رتبه دوم قرارگرفته است. پس از تهیه نقشه پهنه بندی عرصه های مناسب برای احداث ساختمان های بلندمرتبه، فضایی بین ۴۳۹ تا ۴۴۹ هکتار به ترتیب درروش ANP و AHP کاملا مناسب تشخیص داده شده است. در پایان از بین هشت ساختمان بلندمرتبه در حال احداث در منطقه موردمطالعه، بنا بر روش ANP هیچ کدام در پهنه های کاملا مناسب قرار نگرفته اند، درحالی که درروش AHP دو ساختمان آرمیتاژ و مانیا در پهنه کاملا مناسب قرارگرفته اند.

مکان یابی, بلندمرتبه سازی, معیارهای محیطی, معیارهای کالبدی, معیارهای اقتصادی- اجتماعی, شهر مشهد