نگین صادقی - دانشجوی دکتری دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران
حسین ذبیحی - دانشیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران
سید غلامرضا اسلامی - دانشیار دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

ارتقای امنیت شهر و کاهش ترس از جرم همواره موردتوجه حوزه های گوناگون دانشی بوده است. علیرغم وجود آمار جرم، حس ناامنی و ترس از جرم به عنوان مبحثی مجزا و متاثر از جرم، فاقد آمار رسمی است. با توجه به اهمیت ارتقا حس امنیت فضا، به نظر می رسد پاسخگویی به بخشی از این نیاز مهم در فضاهای همگانی شهر، نظریه فضای سوم به عنوان فضای شهری فراتر از مکان زیست و کار است که با ارائه معیارهایی جهت افزایش پویایی و کارایی فضا، بستر تعاملات اجتماعی و حضور فعال شهروندان را فراهم می آورد. تحقیق حاضر با بررسی موقعیت مناطق واجد حس امنیت بیشتر و سنجش موقعیت فضای سوم «در حوزه های پنج گانه شهر اصفهان» درصدد آزمون تطبیق پذیری این دو است. نقشه شناختی حس امنیت در قالب پرسشنامه شهروندی از ۳۸۵ نفر در ۵ حوزه شهر اصفهان در نیمه دوم سال ۱۳۹۲ تهیه و با استخراج گزینه فضاهای واجد امنیت در حجم آماری مشابه با استفاده از آزمون لیکرت مقیاس بندی شده است، سپس نتایج در ارتباط با نقشه فضایی فضای سوم حاصل از امتیازدهی و مقیاس بندی متخصصان شهرسازی به روش سلسله مراتبی در شهر موردبررسی قرار گرفته است. مطالعات بیانگر تاثیر ویژگی های فضای سوم در ارتقا حس امنیت محیطی (کاهش ترس از جرم) در شهروندان است. حس امنیت شهروندان در فضاهای شهری به ترتیب نزولی در حوزه های مرکز، شرق، جنوب، غرب و شمال اصفهان با رتبه دهی متخصصان شهرسازی به فضای سوم در حوزه های شهری هماهنگی دارد. ارتقا احساس امنیت شهر درگرو مطالعات زیربنایی، شناخت عوامل موثر و برنامه ریزی جهت ارتقا کیفیت کالبدی-اجتماعی محیط است. به نظر می رسد فضای سوم به عنوان راهکار موثر اجتماعی-محیطی می تواند زمینه ساز ارتقای حس امنیت شهروندان گردد.

فضای سوم, حس امنیت, ترس از جرم, نقشه شناختی, روش سلسله مراتبی