یعقوب زنگنه - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری
سعید حسین آبادی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

امنیت تصرف، یکی از مهم ترین مسائلی است که سکونتگاه های غیررسمی با آن مواجه هستند. امنیت تصرف دارای جنبه ادراکی و قانونی است. در جنبه قانونی، داشتن یا نداشتن سند رسمی و در امنیت ادراکی تصرف، زندگی و سکونت در یک مکان بدون ترس از تخلیه و تخریب مسکن یا نگرانی از عدم ارائه خدمات مورد نظر است. طرفداران بهسازی و توانمندسازی این سکونتگاه ها یکی از سیاست های لازم برای این گونه مناطق را تامین امنیت تصرف می دانند. توجیه آنان این است که تامین امنیت تصرف (مخصوصا امنیت ادراکی تصرف) و حمایت از ساکنان این سکونتگاه ها در مقابل تخریب و تخلیه غیر داوطلبانه مسکن، نقش عمده ای در ارتقاء کیفیت مسکن، بهسازی سکونتگاه و توانمندسازی افراد دارد. با توجه به اهمیت موضوع در این تحقیق سعی شده است که وضعیت امنیت ادراکی تصرف ساکنان محله قلعه نو دهراز سبزوار مورد سنجش قرار گیرد و تاثیر آن بر متغیرهای کیفیت مسکن و توانمندسازی ساکنان مورد بحث قرار گیرد. رویکرد کلی در تحقیق حاضر، توصیفی-تحلیلی است و ترکیبی از روش های کتابخانه ای و میدانی برای گردآوری داده ها مورد استفاده قرار گرفته است. حجم نمونه ۹۳ نفر و واحد تحلیل سرپرست خانوار می باشد. برای تحلیل داده ها نیز از روش های آماری شامل آزمون t تک نمونه ای و همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مولفه امنیت در مقابل تخلیه اجباری در این محله بالاست، اما مولفه عدم نگرانی از عملکرد نهادهای مسئول در خدمات رسانی به محله در حد پایینی است. در مجموع امنیت تصرف در محدوده مورد مطالعه بالاتر از حد متوسط است. علاوه بر این نتایج بیانگر تاثیر معنادار مولفه های امنیت ادراکی تصرف بر کیفیت مسکن و توانمندسازی است.

امنیت ادراکی تصرف, سکونتگاه های غیر رسمی, کیفیت مسکن, توانمندسازی, محله قلعه نو دهراز سبزوار