شاه بختی رستمی - - استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران ۴۶۹۷-۱۹۳۹۵ ج. ا. ایران
نرگس نظری - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

شهرسازی و مدنیت دو دستاورد گرانبهای بشر در طول تاریخ بوده­اند. با این­حال، همزمان با رشد و گسترش شهرها در طول زمان، قسمت­هایی از آنها همانند اجزای یک دستگاه دچار فرسودگی شده و به ترمیم و رسیدگی نیاز پیدا می­کنند. بافت­های فرسوده شهرها علاوه بر، تحمل بار مسایل کالبدی و فیزیکی، از لحاظ اجتماعی و فرهنگی هم دچار مشکل­اند و در واقع از چرخه اقتصادی شهر خارج شده­اند. شهر اسلام آبادغرب با جمعیتی حدود ۹۲۰۰۰ نفر هم اکنون با مشکل بافت فرسوده­ای به مساحت حدود ۵۸ هکتار در قسمت­های مرکزی و شمالی، که جمعیتی حدود ۳۷۰۰۰ نفر را در خود جای داده روبروست. این مقاله در پی یافتن پاسخ برای الف چگونگی پراکنش فضایی بافت فرسوده در شهر اسلام­آبادغرب و ب کشف روابط میان ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی با کالبد فرسوده شهر است. در این پژوهش، جامعه آماری شامل ۸۵۴۱ خانوار است که با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی سادهو فرمول کوکران تعداد ۱۶۰ نمونه از بین انها برای تکمیل پرسشنامه انتخاب شدند. برای مشخص کردن روایی سوالات از آلفای کرانباخ و برای آزمون سوالات پرسشنامه­ها هم از دو روش آماری آزمون T تک نمونه­ای (T-Test) و روش همبستگی پیرسن استفاده شده است. با استفاده از دو روش مذکور به آزمون رابطه بین متغیر وابسته فرسودگی بافت در شهر اسلام­آباد غرب با ۴ متغیر مستقل: الف) اقتصادی ب) فرهنگی پ) اجتماعی و ت) مدیریتی پرداخته شد. برای آزمون­های آماری از نرم­افزار SPSS و برای ایجاد بانک اطلاعاتی و ایجاد لایه­های موردنیاز و ترسیم نقشه­ها از نرم­افزار ArcGIS استفاده شده است. ازیافته های تحقیق می توان به الگوی پراکندگی فضایی بافت در قسمت های مرکزی شهر اشاره کرد که از نظر جغرافیایی منطبق با قسمت­های قدیمی و متراکم­تر شهر است. همچنین نشان دادن رابطه بین ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و عدم مدیریت موجود در بافت با فرسودگی بافت و کالبد آن از دیگر یافته­های این تحقیق است که با ضریب اطمینان %۹۵ و بالاترین سطح معناداری ۰۰۰/۰ تایید شده است.

بافت فرسوده شهری, ساختارهای اجتماعی-اقتصادی-فرهنگی و مدیریتی, پراکنش فضایی, اسلام آبادغرب