علی طیب نیا - دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
سعید تقی ملایی - دانشگاه تهران

تورم بالا و متغیر از خصیصه های اصلی اقتصاد ایران در دهه های گذشته بوده است. پژوهش حاضر به دنبال بررسی و تحلیل تجربی تورم در ایران و یافتن مولفه های اصلی آن با استفاده از رویکرد ه مانباشتگی ۱ و مدل تصحیح خطای ۲ در دو دهه گذشته است. طبق نتایج پژوهش، متغیرهای پولی، (VECM) برداری مهمترین عوامل در توجیه و توضیح فرایند تورمی در ایران هستند. علاوه بر حجم نقدینگی، نقش نرخ ارز و تورم وارداتی نیز در بلندمدت بر تورم حائز اهمیت اس ت. هر چند تاثیر واردات بر تاز تورم وارداتی تاثیر م یپذیرد. همچنین نتیجه حاصل از آزمون نظریه پولی نشان می دهد که این نظریه به طور کامل نمی تواند فرایند تورمی ایران را توجیه کن د. تغییرات حجم پول در ایران، بیشتر تحت تاثیر فعالی تهای مالی دولت بوده است و طبق برآوردهای پژوهش حاضر، رابطه پول و تورم، رابط های یکبهیک ۱ نیست. اما یافته ها نشان م یدهد که رابطه علیت ۲ در این فرایند، از پول به تورم است و در واقع، حجم پول، علت تورم است نه معلول آن.ورم، تاثیری کاهنده است، اما نوسان های تورم در بلندمدت از تورم وارداتی تاثیر می پذیرد. همچنین نتیجه حاصل از آزمون نظریه پولی نشان می دهد که این نظریه به طور کامل نمی تواند فرایند تورمی ایران را توجیه کند. تغییرات حجم پول در ایران، بیشتر تحت تاثیر فعالیت های مالی دولت بوده است و طبق برآوردهای پژوهش حاضر، رابطه پول و تورم، رابطه ای یک­به­یک [۱] نیست. اما یافته ها نشان می دهد که رابطه علیت [۲] در این فرایند، از پول به تورم است و در واقع، حجم پول، علت تورم است نه معلول آن. [۱] . Proportional [۲] . Causality

Keywords: Inflation, Monetary Policy, Budget Deficit, Cointegration Approach