فرهاد خدادادکاشی - دانشگاه پیام نور
مجید احمدیان - دانشگاه تهران
بیتا شایگانی - دانشگاه پیام نور
سیاوش جانی - دانشگاه پیام نور

سیاست های تجاری، یکی از عوامل موثر بر محیط فعالیت و عملکرد بنگاه ها است. میزان اثرگذاری سیاست های مذکور بر عملکرد بنگاه ها و به طور اخص بر بهره وری آن ها، تحت تاثیر اندازه رقابت بازار است. پژوهش حاضر، درصدد ارزیابی تاثیر عوامل تعیین کننده رشد بهره وری در صنایع ایران، با تاکید بر درجه رقابتی در دوره اعمال سیاست های حمایتی (۱۳۸۰-۱۳۷۴) و آزادسازی تجاری (۱۳۸۶-۱۳۸۱) است. یافته های پژوهش حاضر، بیانگر این است که قدرت بازار، به طور مستقیم سبب رشد بهره وری صنایع شده است و کاهش تعرفه ها اثر مستقیم قدرت بازار را بر رشد بهره وری (به غیر از صنایع انحصاری با سطوح پایین حمایتی) کاهش داده، لیکن با اعمال فشار رقابتی در صنایع انحصاری و ایجاد انگیزه نوآوری، ورود بنگاه های کارا و بکارگیری سرمایه انسانی در آنها، موجب افزایش بهره وری در صنایع ایران شده است. همچنین کاهش تعرفه ها موجب شده است بنگاه های فعال در صنایع انحصاری با سطح پایین حمایتی، به رقابت با تولیدکنندگان خارجی بپردازند و بهره وری خود را افزایش دهند. اما کاهش تعرفه ها، رشد بهره وری را در صنایع انحصاری با سطح متوسط حمایتی کاهش داده است. این موضوع بیانگر این است که کاهش تعرفه، بیش از مقداری بوده است که صنایع انحصاری در این سطح حمایتی را به رقابت با تولیدکنندگان خارجی و در نتیجه ارتقاء بیشتر بهروری تشویق کند.

Protection Policies, Trade Liberalization, Market Competitive Degree, Research and Development Expenditures, Levels of Protection, سیاست های حمایتی، آزادسازی تجاری، درجه رقابتی بازار، مخارج پژوهش و توسعه، سطوح حمایت