مقایسه اجمالی «انسان شناسی» تومائی و صدرایی با تاکید بر ساختار تالیفی «جامع الهیات» و«اسفار»

انسان شناسی جایگاهی بنیادین در نظام فلسفی- الهیاتی توماس آکویناس ) (Thomas Aquinas و ملاصدرا دارد؛ به گونه ای که نقش برجسته و موثر آن را در ساختار تالیفی دو اثر اصلی «جامع الهیات»(Summa Theologiae)  آکویناس و «اسفار» ملاصدرا به روشنی می توان دید و دریافت. بررسی تطبیقی نقش انسان شناسی با تاکید بر این دو اثر نشان می دهد که هر یک به طور مشابهی می کوشند تا آراء انسان شناختی را در چارچوب مجموعه ای از آراء متافیزیکی و در پیوند با دیگر حوزه های دانش ترسیم نمایند. در چنین منظومه معرفتی ای است که هم وجه هستی شناختی انسان به عنوان معلول/مخلوق تبیین شده است، هم مقام و موقعیت معرفت شناختی او در نسبت با خدا، خود و جهان. با این وصف، در مساله «سلوک» انسان به سوی خدا، هر دو فیلسوف و الهیدان به تبیین های مختلفی دست زده اند که حاصلش شکل گیری ساختار تالیفی متفاوت است، هر چند در نهایت و از منظری کل نگر مقصد و مقصودی یکسان را معرفی می نمایند. این اختلاف و اشتراک را در نحوه نفوذ و نقش مفاهیم و آموزه های بنیادین سنت مسیحی و اسلامی در نظام اندیشه آن دو می بایست جستجو کرد.

Keywords:

توماس آکویناس , ملاصدرا , انسان شناسی , جامع الهیات , اسفار