بررسی تغذیه گرایی مخازن سدها با استفاده از مدل CE-QUAL-W۲ (مطالعه موردی: سد شیرین دره بجنورد، استان خراسان شمالی)

در دهه های اخیر و در شروع قرن جدید یکی از نگرانی های مردم ساکن کره زمین و خصوصا کشور های واقع در مناطق خشک از جمله کشور ما مسئله آب است. به گونه ای که دسترسی به آب با کمیت و کیفیت مناسب به یک چالش مهم تبدیل شده است. خصوصیات دمایی و پایداری آب مخازن سدها را می توان با استفاده از مدل های ریاضی پیش بینی کرد و در صورت پیش بینی مشکلات زیست محیطی، می توان از طرق مختلف برای تخفیف و تسکین آن، راه درمانی را در پیش گرفت. در این مقاله مدل دو بعدی متوسط گیری شده در عرض CE-QUAL-W۲ برای شبیه سازی تراز سطح آب، دمای آب و شرایط کیفی مخزن سد شیرین دره در یک دوره یازده ماهه سال ۹۱-۹۰ انتخاب شد. با توجه به اینکه روند تغذیه گرایی مخزن سد شیرین دره بجنورد از اوایل مردادماه تشدید یافته و در شهریور ماه به بیشترین میزان خود می رسد بطوری که وضعیت مخزن در مرحله مغذی (یوتروفیک) قرار می گیرد. لذا پس از کالیبراسیون و تایید مدل، از مدل برای شبیه سازی پاسخ کیفیت آب به سناریو های مختلف کاهش مواد مغذی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که با کاهش ۶۰ تا ۷۰ درصدی میزان فسفر در ورودی به مخزن شرایط مخزن از یوتروفیک به مزوتروفیک تغییر وضعیت خواهد داد. ضمن این که در بلندمدت هم می توان با اعمال مدیریت صحیح فسفر در حوضه آبریز و کاهش میزان آن در ورودی به سد وضعیت کیفی مخزن را از لحاظ میزان فسفر کل بهبود بخشید. نتایج حاصل از این مدل سازی می تواند اطلاعات ارزشمندی را برای ارزیابی استراتژی های مختلف مدیریت کاهش بار مغذی در حوضه آبریز در اختیار تصمیم گیرندگان قرار دهد.

Keywords:

تغذیه گرایی , دمای آب , بار فسفر , مخزن سد , مدل CE-QUAL-W۲