عبد االه درزی نفت چالی - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
سید مجید میرلطیفی - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
علی شاهنظری - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
فرید اجلالی - دانشیار گروه کشاورزی- دانشگاه پیام نور
محمد حسین مهدیان - استاد سازمان تحقیق، آموزش و ترویج کشاورزی

در این تحقیق، کارایی مدل DRAINMOD برای شبیه­سازی نوسانات سطح ایستابی و تغییرات دبی زهکش­های زیرزمینی در اراضی شالیزاری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری ارزیابی شد. در طول مدت برقراری وضعیت زهکشی آزاد از یک فصل کشت کلزا (هفت آذر ۱۳۹۰ تا ۱۴ فروردین ۱۳۹۱)، مقادیر عمق سطح ایستابی و دبی زهکش­ها برای سه سیستم زهکشی زیرزمینی شامل سیستم زهکشی با عمق ۹/۰ متر با فاصله زهکش ۳۰ متر (D۰.۹L۳۰)، عمق ۶۵/۰ متر با فاصله زهکش ۳۰ متر  (D۰.۶۵L۳۰)و عمق ۶۵/۰ با فاصله زهکش ۱۵ متر (D۰.۶۵L۱۵) اندازه­گیری شد. عملکرد مدل در فرایند واسنجی و اعتبارسنجی با استفاده از آماره­های راندمان مدل (EF)، درصد خطا (PE)، ضریب تعیین (R۲)، جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین انحراف (AD) ارزیابی شد. متوسط مقادیر عمق سطح ایستابی شبیه­سازی شده در تیمار واسنجی (D۰.۶۵L۱۵)، برابر متوسط مقادیر اندازه­گیری شده آن (۴/۳۲ سانتی­متر) در این تیمار در دوره مطالعه بود. در مرحله اعتبارسنجی، مقادیر عمق سطح ایستابی اندازه­گیری و شبیه­سازی شده در تیمار D۰.۶۵L۳۰ به­ترتیب ۱/۲۴ و ۱/۱۴ سانتی­متر و در تیمار D۰.۹L۳۰ به­ترتیب ۱/۲ و ۷/۱۹ سانتی­متر بود. مقادیر EF، PE، R۲، SE و AD برای دبی­های پیش­بینی شده به­ترتیب از ۱/۵- تا ۳/۱-، ۱/۹ تا ۶/۲۱، ۲/۰ تا ۳۵/۰، ۰۸/۰ تا ۱۱/۰ و ۰۷/۰ تا ۱/۰ متغیر بود. مقایسه مقادیر اندازه­گیری شده با نتایج شبیه­سازی­ها نشان داد که می­توان از مدل DRAINMOD به­عنوان یک راهنمای کلی برای پیش­بینی روند تغییرات عمق سطح ایستابی و دبی زهکش­ها در منطقه مطالعه استفاده کرد.

زهکشی کنترل شده, زهکشی معمولی, کلزا, مدیریت آب