مجتبی خوش روش - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ، ساری، ایران
علیرضا کیانی - دانشیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

یکی از پارامترهای بسیار مهم در طراحی و ارزیابی سیستم­های آبیاری، نفوذ و به صورت دقیق­تر ضرایب معادله نفوذ آب به داخل خاک است. هدف از این پژوهش، مقایسه مقدار نفوذ تجمعی، سرعت نفوذ آب و هدایت الکتریکی در خاک­های لومی شنی، سیلتی و رسی در شرایط آب با شوری ۵۸/۰، ۵ و ۱۰ دسی­زیمنس بر متر با استفاده از آب مغناطیسی و آب معمولی می­باشد. آب مغناطیسی با عبور آب از میان یک آهنربای دائمی قوی مستقر روی خط لوله به­وجود ­آمد. ضرایب نفوذ خاک­ها بر اساس معادله کوستیاکف-لوئیس به­دست آمد. نتایج نشان داد که آب مغناطیسی باعث افزایش مقدار نفوذپذیری و هم­چنین افزایش سرعت نفوذ آب در بافت­های مختلف خاک و هم­چنین در تمامی تیمارهای آب شور شده است و این اثر در سطح احتمال ۱ درصد معنی­دار بود. به طور متوسط مقدار نفوذ تجمعی آب در خاک در پایان فصل، در تیمار آب غیر مغناطیسی و شرایط شوری آب ۵ دسی­زیمنس بر متر و ۱۰ دسی­زیمنس بر متر، به­ترتیب ۸/۱۰ درصد و ۶/۲۵ درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش داشته است. ولی در تیمار آب مغناطیسی و شرایط شوری آب ۵ دسی­زیمنس بر متر و ۱۰ دسی­زیمنس بر متر، به­ترتیب ۴/۶ درصد و ۹۵/۱۳ درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش داشته است. هم­چنین استفاده از آب مغناطیس باعث کاهش معنی­دار هدایت الکتریکی در عمق­های مختلف خاک شده است و این اثر در سطح احتمال ۱ درصد معنی­دار بود. آب مغناطیسی تاثیر بیش­تری در نفوذپذیری و هدایت الکتریکی خاک به­ترتیب در خاک­های رسی و لومی شنی داشته است. با افزایش مقدار نفوذپذیری خاک در اثر استفاده از آب مغناطیسی، تبخیر خاک کاهش یافته که منجر به افزایش راندمان آبیاری خواهد شد.

آب مغناطیسی, بافت خاک, سرعت نفوذ, شوری