بررسی امکان استفاده از قطعات پیش ساخته بتن گوگردی برای پوشش کانال های آبیاری

علی­رغم تنوع زیاد در نوع مصالح و روش پوشش کانال­ها، در ایران اغلب از روش پوشش بتنی در جا که با هزینه­های زیادی نیز همراه است، برای پوشش کانال­های آبیاری استفاده می­شود. ولی به­دلیل هزینه­ زیاد تهیه و اجرای این نوع پوشش و حساسیت آن به معیارهای فنی و اجرائی نظیر: طرح اختلاط، روش اجرا، عمل­آوری و ... رعایت نشدن کامل آن­ها در پروژه­های کوچک نظیر پوشش آن­ها در بسیاری موارد کیفیت لازم به­دست نیامده است لذا تحقیق و بررسی در خصوص مصالح و روش­های جایگزین امری ضروری و اجتناب­ناپذیر است. در این پژوهش مسائل فنی و اجرایی استفاده از بتن گوگردی برای پوشش کانال­های آبیاری مورد بررسی قرار گرفته است.  بتن گوگردی از ترکیب گوگرد مذاب و سنگ­دانه­های ریز و درشت به­دست می­آید که حاصل آن یک ماده سخت مشابه بتن سیمانی است که می­تواند به عنوان یک روش پوشش برای کانال­های آبیاری مورد استفاده قرار گیرد. بدین منظور با ترکیب مصالح دانه­ای، شامل شن و ماسه، گوگرد و ماده اصلاح­کننده گوگرد با نام تجاری  SMZ بتن گوگردی تهیه شد. سپس قطعات پیش ساخته بتن گوگردی با ابعاد ۵ ×۳۰× ۶۰ و ۵ ×۳۰× ۵۰ سانتی­متر در یک گارگاه مرکزی ساخته شد و با استفاده از این قطعات کانالی به طول ۶۰ متر پوشش­دار گردید. سپس  درزهای بین قطعات به سه روش شامل ملات گوگردی، خمیر گوگردی و ملات ماسه سیمان آب­بندی گردید. میزان نشت از بخش­های مختلف کانال پوشش شده و ضریب زبری کانال مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج به­دست آمده از بررسی­ها نشان داد  میزان نشت از کانال پوشش شده با قطعات بتن گوگردی به مراتب کم­تر از بتن معمولی و در حدود ۱۴/۰ متر مکعب بر متر مربع بر روز و ضریب زبری نیز حدود ۰۱۳/۰ تعیین گردید. هم­چنین در ارزیابی مسایل اجرایی این روش پوشش به­دلیل نبود تجهیزات و زیرساخت­های مناسب برای ساخت و اجرای پوشش با استفاده از بتن گوگردی از مهم­ترین مشکلات اجرایی کاربرد موزاییک بتن گوگردی برای پوشش کانال­های آبیاری تعیین گردید.               

Keywords:

انتقال آب , سازه های آبی , کاهش تلفات آب , نشت , ضریب زبری